Gouda – Vochtige vloeren, rioolwater dat omhoog komt, scheef zakkende en scheurende huizen; in de Goudse binnenstad is het allemaal gesneden koek. Het centrum zakt al sinds de vestiging van Gouda in de 13e eeuw. Niets nieuws onder de horizon dus? Toch wel. Door de combinatie van verschillende funderingen, de zakkende grond en klimaatverandering wordt het steeds moeilijker om de huizen droog te houden. Sterker nog, de vraag speelt op; kunnen we over dertig jaar nog wel in het centrum wonen?
Dat klinkt alarmistisch, maar de omstandigheden zijn dan ook zeer serieus. Er is een puzzel van problemen ontstaan, die de gemeente en het waterschap nu samen proberen op te lossen. En daar is haast bij geboden. Het grootste probleem zijn de verschillende funderingen van oude huizen, omdat die andere eisen stellen aan de omgeving. Houten palen moeten onder water blijven om palenrot te voorkomen, terwijl een zogenoemde fundering op staal met de ondergrond mee zakt. Het is onmogelijk om op de huidige weg aan die eisen te blijven voldoen. Daarom zijn de gemeente Gouda en Hoogheemraadschap Rijnland in 2014 een samenwerking aangegaan onder de naam ‘Gouda Stevige Stad’ (GSS). Samen zijn zij op zoek naar een oplossing voor zakkingsproblemen die veel veensteden in Nederland plagen; Gouda is pionier geworden tegen wil en dank.
(on)gefundeerd
Gouda is gebouwd op de plek waar vroeger moerassen waren. Door de grond te ontwateren en vervolgens te bebouwen verbrandde het veen en begon het in te klinken. Sinds die tijd zo’n 4 meter in totaal*1. Op dit moment is de zakking in het centrum gemiddeld 3mm per jaar. Dat is een gemiddelde, want op sommige plekken is het 10mm, zo schrijft GSS in hun brochure. De oude huizen in het centrum zijn grofweg op drie soorten funderingen gebouwd: houten palen, staal en op ‘ondiep hout’. Voor houten palen geldt dat het ‘grondwater niet lager [mag] staan dan minstens 20 cm boven het hoogste funderingshout’, schrijft het KCAF*2 op hun website. Dit vereist dus een hoog grondwaterpeil. De huizen die zijn gebouwd op staal vragen het tegenovergestelde. Deze constructie, die met het materiaal staal niets te maken heeft, rust op een gemetselde voet, of een betonvoet. Net als ondiep gefundeerde huizen op hout zakken zij mee met de ondergrond waarop zij zijn gebouwd. Om droge voeten te houden hebben huizen op staal dus een steeds lager grondwaterpeil nodig. Die twee eisen gingen lange tijd samen, maar de tijd begint te dringen. Zeker nu ook het veranderende klimaat op de deur klopt en wateropvang steeds harder nodig wordt.
1500 huizen bedreigd
Welke funderingen vinden we veel in het centrum? Uit een lijvig historisch onderzoeksrapport* 3 blijkt dat veel kleine panden tot en met de 17e eeuw ‘op staal’ zijn gebouwd. Een ander deel is op ondiep hout gefundeerd, dat niet reikt tot de zandlaag en dus ook zakt. Bureau Deltares spreekt in een inventariserend rapport over ‘1500 ondiep gefundeerde panden’. Funderingsherstel kost doorgaans tussen de 50.000 en 100.000 euro per huis. Het funderen van al deze panden kost dus potentieel een vermogen. Toch is het onzeker of het zover zal komen, want er liggen ook andere oplossingen op tafel. Volgens het samenwerkingsverband kan Gouda op de huidige weg in elk geval zo’n tien jaar door. GSS presenteert hun voorkeursoplossing naar verwachting eind dit jaar in een kadernota.
Weekblad deGouda besteedt in de serie ‘Stevige stad / Zinkende stad’ aandacht aan de zakkingsproblemen in het centrum
*1locatie: parkeergarage bolwerk
*2Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek
*3 Flexus en Archeo Media: Archeologisch en bouwhistorisch bureauonderzoek van de historische binnenstad van Gouda
Bent u bezorgd over de fundering van uw huis? Kijk voor meer informatie over funderingsproblemen op www.kcaf.nl of www.gouda.nl/stevigestad.
Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl
Download nu deGouda App voor iOS en AndroidÂ
30-06-2019 14:30