Gouda – De chemische stof GenX is ook in het drinkwater van Gouda aangetroffen, zo bleek deze maand. Wat betekent dit? Yasmine Wiersema zocht het voor ons uit.
De angst slaat direct toe zodra er wordt beweerd dat er iets in ons drinkwater zit; maar waar gaat de ophef over GenX nou eigenlijk over? Wat is GenX? Chemours (voorheen DuPont) produceert Teflon, een chemische verbinding (plastic) die functioneert als glad oppervlak en wordt toegepast in tal van producten: als antiaanbaklaag van pannen, in water afstotende kleding, fastfood wikkels, pizzadozen, flosdraad, cosmetica, computer muizen, elektrische installaties, isolatie materiaal, en ga zo maar door. GenX is een techniek die tegenwoordig wordt gebruikt om een deel van Teflon te maken. Hier komen meerdere stoffen bij vrij, die in het water zijn gevonden. Voorheen werd de stof PFOA (C8) gebruikt, maar dit bleek niet afbreekbaar in de natuur en is volgens onderzoek van het RIVM mogelijk kankerverwekkend.
Hoe komt het in het water?
Het kan zijn dat Chemours afval in Nedelandse oppervlaktewaters dumpt, maar er is ook geen goede filtertechniek bekend om het afvalwater te filteren op de GenX afvalstoffen. Het is dus ook mogelijk dat het door het afvalwaterzuiveringsproces heen komt, zoals ook ongetwijfeld met andere stoffen gebeurt: onze zuivering is goed, maar niet perfect. Eigenlijk hebben we geen compleet zicht op wat er allemaal in het water zit, maar het RIVM is continu bezig metingen en richtlijnen te produceren.
(Wanneer) is het gevaarlijk?
Voor chemische stoffen in water wordt een veilige concentratie of richtwaarde berekend. Hiervoor zijn echter metingen nodig die nog niet zijn gedaan, zo rapporteert het RIVM. Er moet berekend worden hoeveel van de stoffen er maximaal in vis mag zitten, om te berekenen wat een veilige concentratie voor het water is. Deze vissen moeten nog onderzocht worden, het RIVM heeft alleen nog literatuur onderzoek gedaan, er is niet getest in de praktijk. Er is op basis van aannames en geschatte opeenhoping in mensen een richtwaarde van 150 ng/L voor de GenX stoffen geopperd, maar het RIVM benadrukt dat meer onderzoek in de vorm van vis metingen nodig is om een geldige richtwaarde te kunnen geven.
En nu?
Er rest niets anders dan te wachten op een volledig onderzoek waaruit richt waardes door het RIVM kunnen worden vastgesteld. De gemeten concentraties in drink water zijn in ieder geval lager dan de aangenomen (maar onvolledige) richtlijn van 150 ng/L 6,7. Pas als Chemours de stoffen zou blijven lozen en er hogere concentraties ontstaan, kan een gezondheidsrisico zich voordoen.
Yasmine Wiersema, Topsector Water Ambassadeur