Gouda – Veel fietspaden in Gouda stammen uit de jaren 70 en 80; toen fietsers nog op een heren- of damesfiets reden en bakfietsen iets waren van de lompenboer uit opoe’s tijd. De laatste twintig jaar is dat beeld echter flink veranderd. Er kwamen brede fietsen bij zoals bakfietsen voor kinderen en pakketjes, riksja’s en volwassene driewielers. Ook werd door de populaire elektrische fiets de snelheid hoger. Om nog maar niet te spreken van de snelle speed pedelecs. Zijn de Goudse fietspaden eigenlijk wel op die ontwikkelingen toegerust?
Vandaag in deel 2: Goudse fietspaden gewogen
‘De fiets wordt aangedreven door spierkracht, hij is instabiel, heeft geen kreukelzone en beschikt nauwelijks over vering. Fietsers rijden in de open lucht en zien fietsen als een sociale activiteit. De mens wordt genomen als uitgangspunt’.
Dit is samengevat hoe verkeersadviseurs van het CROW, de expert op het gebied van fietspaden, de fietser ooit omschreven. De organisatie stelt al decennialang richtlijnen op van hoe een fietspad eruit zou moeten zien. Die normen liggen dan ook niet vast, want fietsen verandert continu. Jaap Rijnsburger, van de Fietsersbond Gouda: “… er zijn fietsen met grote maten bij gekomen. Dat zijn geen grote aantallen maar ze zijn wel heel bepalend. En er zijn veel meer snelheidsverschillen tussen fietsers gekomen”. En dus wordt de norm strenger. In Gouda is goed zichtbaar dat het hierdoor bij oude fietspaden gaat knellen.
Hoe ziet dat ideale fietspad eruit?
Het vrij liggende (eenrichting) fietspad van het CROW is anno 2020 ten minste 2 meter breed. Volgens de fietsersbond is die norm puur bedoeld voor fietsers. Rijden er ook brommers op het pad, of gaat het om een druk fietspad, dan moet tenminste 2,50m worden aangehouden. Veel fietspaden in Gouda halen de 2 meter niet.
Als bestrating heeft de organisatie een voorkeur voor asfalt, omdat dat comfortabel is. Al zijn er ook moderne alternatieven die vast de goedkeuring kunnen wegdragen. Gemeente Gouda keek in hun Rapportage fietspaden (2019) bijvoorbeeld naar gerecycled plastic, maar ook naar halfverharding (fijn materiaal) en betonplaten. Een dichte verharding heeft zijn nadelen; denk alleen al aan werkzaamheden aan kabels en leidingen en kapotvriezen.
Wie gebruiken de fietspaden?
Een voordeel is dat in Gouda op veel plekken brommers en snelle fietsers (speed pedelec’s) op de weg moeten. Voor hen hoeft bij de breedte van fietspaden daarom nauwelijks rekening te worden gehouden. Wel zijn er de brede fietsers, zoals bakfietsen, die veel vragen wel veel van een fietspad, zegt Jaap: “Het zijn geen grote aantallen maar ze zijn wel heel bepalend”.
Zijn de paden druk?
Gouda kent wel plekken waar het fietspad druk is. Komen er meer dan 150 fietsers per uur langs, dan wordt gesproken van een druk fietspad. Dat vraagt om minimaal 2,50m breedte. Een voorbeeld is de spoortunnel, waar dagelijks in beide richtingen ongeveer 14.500 fietsers langskomen. Dit fietspad is gemiddeld 2,80m breed en voldoet dus aan de norm. De slechte bestrating (aan de zijde van het station) doet dat echter nog niet. Veel tegelfietspaden, waarvan de drukte bekend is, zijn aanzienlijk minder druk dan de spoortunnel. Hier is drukte niet leidend.
Wat zijn de slechtste fietspaden?
Dat brengt ons op de kwaliteit van de fietspaden. Los van het feit dat veel fietspaden in Gouda 1,80m tot 2,00 meter breed zijn, en dus feitelijk te smal, legde de gemeente in de jaren ’70 en ‘80 veel tegelfietspaden aan. Deze paden met de welbekende rode tegels zijn het hardste geraakt door de tand des tijds. De gemeente Gouda weet dit. In de Rapportage Fietspaden bevestigd de gemeente dat ze vaak te smal zijn en dat de tegels moeten wijken voor een andere verharding. Die tegels zijn niet alleen oncomfortabel ze zijn –door bij droogte opwippende exemplaren—soms zelfs ronduit gevaarlijk.
Waar komt de ruimte vandaan?
Interessante vraag is hoe je bredere fietspaden aanlegt op plekken waar de ruimte al is vergeven; aan een weg, het trottoir en/of parkeerplaatsen? Jaap Rijnsburger is hierin stellig: “Die rijbaan kun je alleen maar vrijmaken als er minder auto’s op rijden, of als de auto’s een richting op rijden. Dus minder autoverkeer in de stad, lagere snelheid (30km/h) en ruimte scheppen door ofwel wegen af te sluiten voor auto’s of ze een richting op te laten rijden”.
Kortom, de weginrichting in de jaren ‘70 en ‘80 wijken moet op de schop. De gemeente Gouda besloot vorig jaar daarom nog even met de (tegel)fietspaden te wachten: ‘Pas als de totale inrichting van de weg duidelijk is kunnen beslissingen genomen worden over de fietspaden’.
Waarop wacht de gemeente?
Daarvoor moet eerst het nieuwe Verkeersplan (Verkeerscirculatieplan, VCP) worden vastgelegd. Dit was het plan dat in 2019 precies die voorstellen deed die Jaap Rijnsburger voorstelt, bijvoorbeeld voor eenrichtingsverkeer en autovrije straten. Zulke aanpassingen aan wegen, meende de gemeente, kunnen de benodigde ruimte vrij maken voor fietsroutes. Het plan riep echter zoveel weerstand op dat wethouder Niezen oktober vorig jaar besloot het terug te nemen. De verkeersproblemen die een snel antwoord vereisten kwamen vervolgens terecht op een lijstje met ‘quick fixes’.
En hoewel die op sommige plekken al zichtbaar zijn, moeten we op maatregelen die ons van de tegelfietspaden verlossen langer wachten. Als de nota volgend jaar wordt gepresenteerd moeten plannen voor individuele wegen allemaal eerst nog door het planproces. Tot die tijd is het dus hobbelen en opletten geblazen!
[Kader: quick fixes]
Die ‘quick fixes’ zijn in de stad soms al zichtbaar. Zo loste de gemeente Gouda de ongelijke bestrating op onderaan het Kleiwegplein (stationsstraat) en trok zij het fietspad van de Burgemeester Martenssingel glad.
12-12-2020 13:00