Zo.24-11: Lezing Jaap Gruppelaar

Aan het begin van 16e eeuw begint een anderhalve eeuw durende godsdienststrijd in Europa. Erasmus (1466-1536) maakt de eerste schermutselingen van deze godsdienststrijd mee, voorziet de politieke ellende die eruit voortkomt en probeert met zijn philosophia christi de angel uit het conflict te halen. Dat lukt niet echt, want zodra hij uitlegt waarom hij zo’n afkeer heeft van polemiek, raakt hij betrokken in die polemiek. Hij wil onpartijdig zijn, feitelijk opent hij een radicaal perspectief juist met zijn pleidooi voor een christendom dat niets geeft om dogma’s, ceremoniën en rites, maar zich richt op de praktijk van de naastenliefde, d.i. een attitude van medemenselijkheid en mildheid, nederigheid en eenvoud.
Ook Coornhert (1522-1590) verdedigt deze attitude als bij uitstek christelijk. Hij neemt uitdrukkelijk afstand van het gezag van de katholieke kerk, maar niet om een andere kerk dat gezag toe te kennen. Volgens hem gaan geloof en uiterlijk gezag, dus geloof en kerk niet samen. Alle kerken dwalen: godsdienststrijd gaat over bijzaken! Coornhert is een van de eersten die een principiële verdediging van volle godsdienstvrijheid uitwerkt. Coornhert raakt echter, net als Erasmus, onvermijdelijk betrokken in een polemiek waaraan hij een einde wenst te maken: hij keert zich met zijn genereuze pleidooi voor algemene godsdienstvrijheid tegen de godsdiensten die zich zo graag ten opzichte van elkaar willen onderscheiden.

Mr. dr. Jaap Gruppelaar is filosoof-historicus en jurist. Hij werkt als bestuursjurist (www.tekstenuitleg.info), als editor/onderzoeker bij de Coornhert Stichting (www.coornhertstichting.nl) en als privé-docent (www.weetendurf.nl).

De bijeenkomst op 24 januari begint om 11.45 uur en duurt tot ongeveer 13.15 uur. De toegang is vrij.

Zie voor het gehele lezingenprogramma van de Stichting Agnietenconvent: www.agnietenconvent.nl