Behoefte aan meer voorspelbaarheid vanuit het Rijk op het financiële gebied. Dat is wat de wethouders Financiën in het land willen. Maar in de praktijk hebben zij te maken met korting op korting, waarbij het Rijk geen oog heeft voor de gevolgen hiervan voor inwoners. ‘De rek is eruit’, vinden de wethouders. Tijd voor een gezamenlijk tegengeluid richting de huidige, Haagse praktijk.
Dit is de conclusie van een bijeenkomst van bijna 70 wethouders Financiën die vandaag in Gouda is gehouden. Vanuit het hele land kwamen wethouders bijeen om over de nijpende situatie te spreken naar aanleiding van een brandbrief uit Gouda, mede ondertekend door een aantal andere gemeenten.
Flinke en onvoorspelbare schommelingen
De gemeentelijke inkomsten komen grotendeels uit Den Haag. Gemeenten hebben niet alleen te maken met een cumulatie aan kortingen vanuit Den Haag, de cijfers over de budgetten wisselen ook nog eens flink gedurende een begrotingsjaar. ‘Net als de voorjaarsnota aan de raad is gestuurd, moeten we weer gaan vertellen dat het heel anders wordt in de begroting omdat het Rijk nieuwe cijfers heeft. Zo valt niet te sturen’, aldus de wethouders. De flinke schommelingen en de onvoorspelbaarheid – in combinatie met het feit dat het Rijk gemeenten nauwelijks tijd geeft om de mutaties op te vangen – maakt dat gemeenten zich genoodzaakt zien korte termijn maatregelen te treffen. Vooral in steden met een zwakkere sociale structuur blijven investeringen, die hard nodig zijn, juist achterwege.
Voorzieningen voor burgers onder druk
Het takenpakket van gemeenten bestaat voor een aanzienlijk deel uit wettelijke verplichtingen, zoals het verstrekken van uitkeringen, paspoorten of vergunningen. De budgetkortingen hebben daarom vooral effect op de bovenwettelijke taken, bijvoorbeeld op het terrein van cultuur, sport of verkeersmaatregelen. Als het Rijk dit beleid zo voortzet, vrezen de wethouders dat er nog veel meer voorzieningen voor hun inwoners verdwijnen: zwembaden of bibliotheken gaan bijvoorbeeld dicht of de kwaliteit van wegen gaat nog verder omlaag. Het is van belang om in Den Haag duidelijker zichtbaar te maken wat de gevolgen voor inwoners zijn.
Gemeenten nemen hun verantwoordelijkheid
Misschien zijn gemeenten wel te loyaal geweest de afgelopen jaren richting Rijk: er is weinig tegengeluid gegeven. Dat moet anders. De aanwezige wethouders pleiten voor meer stabiliteit aan de inkomstenkant en voor andere verhoudingen tussen het Rijk en gemeenten. Ze willen samen met de VNG hun verantwoordelijkheid nemen om deze punten ook kenbaar te maken, in het belang van hun inwoners. Ze willen dat het Rijk meer verantwoordelijkheid neemt richting gemeenten en hun inwoners.