Gouda – In het artikel ‘de staat van jeugdhulp in Gouda’ (deGouda, 28 september) deed een medewerker van het Sociaal Team een boekje open over problemen in de jeugdhulp in Gouda. Van lange wachtlijsten en ingewikkelde bureaucratie tot budgetproblemen. Deze week reageert wethouder Corine Dijkstra (zorg, Christenunie) van de gemeente Gouda op de constateringen in het artikel.
De verschillen aanpakken in administratie, dat was voor Corine Dijkstra bij haar aanstelling in 2016 ‘zo ongeveer missie 1’. Zo snijdt de wethouder al snel na haar binnenkomst in de bestuurskamer een van de grote struikelblokken in de gedecentraliseerde jeugdhulp aan: de bureaucratie. Nog herstellende van een tandartsverdoving, maar met onverminderd enthousiasme, vertelt de wethouder over de uitdagingen die zij voor de gemeente Gouda aangaat in de jeugdhulp.
Minder bureaucratie: van D- naar A-code
Corine Dijkstra maakte in 2016 de overstap van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten naar de gemeente Gouda. Haar ervaring met administratieve standaardisering aldaar kwamen bij de bureaucratie op jeugdhulp goed van pas.
Dijkstra merkte dat de gemeenten in het land de decentrale zorg graag op hun eigen manier wilden inrichten.
“Ik heb gezegd: niet als het gaat om randvoorwaarden, niet als het gaat om ICT, niet als het gaat om productcodes. Daar wil ik efficiënt in werken zodat de burger en instelling daarvan geen last heeft”. Zo werden honderden diensten terug-gebracht tot 53 stuks en ontstond er overzicht. Diensten als beschut wonen, huishoudelijke hulp, basis- of specialistische GGZ bijvoorbeeld. Ook zorgde zij ervoor dat voor wisselende tarieven voortaan een vast tarief werd vastgesteld.
Het resultaat werd gezien. De gemeente Gouda (en de regio Midden Holland) haalde op het gebied van uniformering van codes (voor diensten, op een schaal van E tot A) destijds een matige D-code. “Nu hebben we een A-code”, stelt Dijkstra tevreden vast. Waar de wethouder ook tevreden over is: in 2018 is voor het eerst voor meerdere jaren op rij zorg ingekocht. “Dat geeft lucht, door deze continuïteit kunnen we ons op andere dingen richten”, zegt zij hierover.
Een van die andere dingen zijn wellicht de budgetproblemen in de Jeugd-GGZ in 2016 en 2017. Hoe zat dat precies?
“We hebben bij inkooprondes vaak budget-plafonds gehanteerd. Dat is eigenlijk om het automatisme van voor de decentralisatie, van ‘er is vraag, dus wij doen dat’ te veranderen”, legt Dijkstra uit. De wethouder doelt op het relatief grote aantal doorverwijzingen naar dure specialistische GGZ voor jeugd in onze regio: “we hadden al een cultuur van bovengemiddeld veel jeugdhulp… er werd destijds gewoon verwezen naar een instelling en dan naar dure specialistische zorg, in plaats van naar basis GGZ. In andere delen van het land was dat onderscheid al meer gemaakt”.
Dat er in 2016 en 2017 geen mogelijkheid meer was om door te verwijzen heeft alles met ‘een slecht zicht op wachtlijsten en een gebrek aan transparantie te maken’, legt de wethouder uit. Dit is intussen verbeterd. Zo zijn ‘experttafels’ opgericht, voor samenwerking tussen hulpverleners in lastige casussen. De wethouder noemt de autistische jongen die in ons eerdere artikel ter sprake kwam omdat hij op een wachtlijst stond van 8 maanden: “deze persoon stond ook op het punt om bij zo’n experttafel behandeld te worden”, weet zij. De maatregel moet wachttijden verkorten.
Ook is er een zorgkeuzemodule opgezet op zorgkeuzemiddenholland.nl. Hier kunnen cliënten en behandelaars zien welke diensten beschikbaar zijn, welke aanbieder hun voorkeur heeft (keuzevrijheid) en waar de wachtlijsten zijn.
“Wat nu een groot probleem is…
…is arbeidsmarktproblematiek”, verzucht Corine Dijkstra. “Dat is echt heel ingewikkeld!”. Het is een roep die de specialistische instellingen eerder ook deden. Dijkstra wijdt het probleem deels aan een lage instroom van zorgmedewerkers. Voor oplossingen werkt de gemeente Gouda samen met diverse organisaties. “Met bijeenkomsten met Care to Care (arbeidsmarktorganisatie gespecialiseerd in zorg en welzijn), hoe te kijken naar arbeidsproblematiek, doen wij pogingen mensen hier de zorg in te krijgen”. Ook de wens om een HBO in Gouda te vestigen kan de sector helpen, denkt de wethouder. “Je ziet dat jongeren naar de steden gaan om te studeren en niet meer terugkomen. Hoe mooi zou het zijn om ze hier op te leiden en ze ook hier te houden in de jeugdzorg en ouderenzorg?”
Nog even over dat budget
Er spelen namelijk nog een paar zaken op inkomsten en uitgaven. Zo draait het Rijk de kraan van jeugdzorgbudgetten elk jaar een stukje verder dicht. Aan de andere kant tuigt Den Haag extra lokale zorg op, zonder dat gemeenten daarvoor worden gecompenseerd. De wethouder laat een voorbeeld zien van het aantal maatregelen dat door de rechter wordt opgelegd: “in 2016 werden er 500 maatregelen in de regio Midden Holland opgelegd, nu zijn het er 650”, zegt zij. “Dat zijn de meest dure trajecten, van wel duizenden euro’s per traject, maar er wordt door het Rijk geen extra budget voor gegeven. In verwijzingen van anderen, zoals huisartsen en rechters, hebben wij alleen te betalen. Het gaat er overigens zeker niet om dat er geen zorg nodig zou zijn in deze gevallen”. Een voorbeeld van een nieuw, kostbaar instrument is ‘Veilig Thuis’ (zie alinea Veilig Thuis).
Hoe blijft de jeugdhulp betaalbaar?
Ten eerste wil de wethouder zoals gezegd de doorverwijscultuur veranderen. Beleid om ‘waar nodig specialistisch, waar mogelijk is basis-GGZ’ te bieden, moet Gouda op het landelijke gemiddelde brengen. Een andere beleidsmaatregel is om in de toekomst minder kinderen uit huis te plaatsen. “We hebben samen met zorgaanbieders gekeken: wat doet dat nou met jongeren om uit huis geplaatst te worden, knappen zij daar van op? Het antwoord is vaak nee”. Daarom zal voortaan meer zorg aan huis, in de gezinnen worden geboden. Deze zorg is tegelijk ook aanzienlijk goedkoper.
Aan de inkomstenzijde is de gemeente Gouda druk om meer financiële middelen voor de jeugdhulp te verwerven. Zo praat zij mee over een aanstaande herverdeling van het gemeentefonds. En maakt Gouda samen met de regio aanspraak op het Transformatiefonds, een potje van 1,5 miljoen euro. Of het harde werk van de wethouder zich zal uitbetalen in kwalitatieve jeugdhulp en een gezonde begroting, dat zal de tijd uitwijzen. De gemeente zit in ieder geval niet op zijn handen, zoveel heeft wethouder Dijkstra wel laten zien.
Veilig thuis
Veilig thuis is een advies- en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Iedereen die te maken heeft met huiselijk geweld of kindermishandeling kan er terecht voor hulp en advies. De veilig thuis instanties zijn regionale organisaties, met in Gouda een bezoekadres aan de Thorbeckelaan.
Tekst: Peter Riphagen
Bron: deGouda Digitaal
Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl
Download nu deGouda App voor iOS en Android
03-11-2018 09:00