Gouda – De zaal in het buurtcentrum zit bomvol tijdens de lustrumviering van Stichting Boek en Troost. De mensen zijn hier vanavond om het vijfjarig bestaan van de stichting kracht bij te zetten. Maar niet in de laatste plaats voor het toneelstuk dat Odette de Theije hier zal opvoeren. Het stuk ‘De vrouw die alles had’ deed landelijk veel stof opwaaien en werd al gerecenseerd door het NRC en diverse andere kranten. Donderdagavond stond Odette in de spotlights van het Nelson Mandela Centrum en Weekblad deGouda was erbij.
Odette ligt op een matras op de grond, maar dat ligt niet lekker. Er gaat nog een matras op, en nog een. Tot er zeven liggen. Maar rouw laat zich niet verjagen door een matras meer of minder; de onrust blijft. Gaandeweg blijkt dat Odette met de matrassen doden verzamelt, “want als ik ze me niet herinner, zijn ze er niet meer”. Hoe ver het verzamelen van herinneringen gaat blijkt wanneer ze boxen vol smurfen (gespaard bij benzine bij BP!) enthousiast over de stapel matrassen gooit. Aan een smurf kleeft een bijzondere herinnering, de clownsmurf; haar man is kliniclown geweest.
Op waarheid gebaseerd
Het verhaal dat Odette vanavond neerzet in het Nelson Mandela Centrum is dan ook op waarheid gebaseerd. In 2014 raakte de vrouw vanuit het niets haar echtgenoot kwijt. Verschillende dingen die in de voorstelling terugkomen doet ze dus echt. Het schrijven van haar man bijvoorbeeld, “nu al 1271 dagen”. Op het podium heeft Odette zich ingebouwd met relikwieën die niet weg mogen; het doosje voor zijn clownsneus, een pot met ijslepeltjes waarmee ze samen ijs hebben gegeten, de ukelele waar ze samen op speelden. Haar verzamelmanie brengt soms licht gelach teweeg in het publiek. De overdrijving maakt het zware onderwerp toegankelijk, zonder in te boeten aan herkenbaarheid.
Boek en Troost
De voorstelling had niet beter kunnen passen bij het werk dat de stichting Boek en Troost in Gouda doet. De vrijwilligers van de rouwstichting weten als geen ander hoe het is om een dierbare te verliezen. Hanneke van den Broek, vaste vrijwilliger van Boek en Troost geeft een toelichting. “In eerste instantie heb je nog wel familie, vrienden en bekenden om je heen. Maar er gaat een keer een proces in gang waarin je denkt; ik zal ze maar niet meer lastigvallen”. Als ervaringsdeskundige biedt Boek en Troost deze mensen een steuntje in de rug.
Winkel aan de Tiendeweg
De stichting begon vijf jaar geleden aan de Lange Tiendeweg in Gouda. Hanneke: “we waren zes dagen in de week open dus dan kunnen mensen langskomen voor een kopje koffie of thee. Daarvan hebben we gezien dat de drempel te hoog was”. Door middel van ‘trial and error’ kwamen de oprichters erachter wat het probleem was. “Je wilt eigenlijk eerst zien: wie zit daar, wil ik daar wel mijn verhaal aan vertellen. Dat luistert heel nauw, als je in rouw bent staat alles open. Dus als mensen verkeerde dingen zeggen, dan wil je dat helemaal niet”, vertelt Hanneke.
Van rouwcafe tot huisbezoek
Na drie jaar besloten de initiators het roer radicaal om te gooien. Ze verplaatsten van het dure pand in het centrum naar de buurtcentra, en dan vooral het Nelson Mandela Centrum. Daar vindt nu ook het rouwcafe plaats. Verder bestaat er ook een besloten lotgenotengroep van acht mensen, waarbij dieper wordt ingegaan op het persoonlijke verlies. En er is een ondersteuning op de IJsselhof, voor mensen die hun dierbaren daar bezoeken. Maar ook in de toekomst zit de stichting niet stil. Hanneke: “we gaan nu starten met huisbezoeken voor mensen voor wie de drempel nog te hoog is, of die qua mobiliteit niet naar onze activiteiten kunnen komen. We gaan dat samen met Humanitas doen”. Ook hoopt Boek en Troost op kansen in het nieuwe buurtcentrum in Bloemendaal. Zo kunnen ze hun diensten nog beter krijgen bij de mensen die ze het hardst nodig hebben.
Contact met rouw
Dat de stichting nuttig werk doet blijkt wel aan het animo voor de theateravond. Tegen hun verwachting in was die al lang van tevoren uitverkocht. In de voorstelling zelf springen de liedjes er een beetje bovenuit. Er is een nummer van BLØF, waaronder Odette tig kaarsenhouders uitstalt, want het kaarsje moet blijven branden. Het liedje:
“Wie verzamelt mij,
nu jij bent vertrokken?
De stukken en de brokken”
maakt het gevoeligste moment van de voorstelling. Het is dan dat er echt contact wordt gemaakt met het publiek en het verdriet. Maar ook achteraf kan de goede verstaander zien hoe het optreden Odette zelf nog altijd emotioneert. Van voorzitter Henny Jacobsen krijgt zij deze Valentijnsdag een chocoladehart voor haar performance, met de woorden: ‘rouw is de achterkant van liefde’. En zo vloeien op deze zonnige Valentijnsdag ondanks het verdriet, de liefde en de dood toch nog samen.
Odette de Theije is kinder- en jeugdpsychiater en verloor haar man in 2014.
Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl
Download nu deGouda App voor iOS en Android
21-02-2019 10:23