Gouda – Wouter de Vries wijst op een grondwatermeetput, een klein geel putje in de stoep, vlak voor de deur. De bewoner wipt het putje open en laat zien hoe hij met een (door een expert) geijkte meetlat het grondwaterpeil meet. Het doet denken aan olie peilen bij de auto; wanneer de peilstok eruit komt is af te lezen op welke hoogte het peil nu staat. Dat blijkt laag, eigenlijk te laag voor een deel van de houten paalfunderingen in zijn wijk, de Vogelbuurt.
De vereiste minimale stand in de wijk is namelijk 2,38m onder NAP, bij dat peil staan de palen in de hele wijk onder water. De peilstok wijst 2,46m aan; 8cm onder het absolute minimum. Voor Wouter is dit geen probleem, zal hij later vertellen, want zijn funderingspalen zitten op 2,76 onder NAP, dus nu nog 30cm onder water en precies volgens het boekje. Op andere plekken in de wijk vallen de paalkoppen op dit moment droog, vertelt hij. Wouter meet het waterpeil aan het Vogelplein dagelijks met deze methode.
Bewoners van de Vogelbuurt nemen het heft in eigen hand vanwege een vertrouwenscrisis met de gemeente Gouda
Onraad
Dat is niet van de ene op de andere dag zo gekomen. Het begon allemaal tijdens een bewonersavond over de aanstaande werkzaamheden aan de riolering (en ophoging), toen een belangrijk oud rapport over de wijk weg bleek. Belangrijke aanbevelingen uit het rapport sloeg de gemeente in hun nieuwe plannen daardoor in de wind. Het wantrouwen groeide toen begin dit jaar vooraf aan werkzaamheden scheuren in de muren werden opgenomen door het een water- of gasbedrijf, vertelt Wouter. Hij laat onbetekenende scheurtjes zien die ze toen fotografeerden, in de rand tussen plafond en muur.
Tijdens de werkzaamheden werd het grondwaterpeil fors verlaagd en was het een buurtbewoner die hem hierover alarmeerde. De gemeente reageerde laconiek en stelde dat het slechts om ‘enkele centimeters’ ging. De bewoner van het Vogelplein liet een peilstok eiken door een expert van de riooldienst en kwam in zijn eigen meting uit op een daling van 40cm. Op grondwaterkaartjes van de wijk kun je tot drie jaar terugkijken naar het gemeten grondwaterpeil (gemeten door de gemeente). Daarop zag Wouter vorig jaar dat de gemeente in 2015 al eens eerder langdurig peilverlaging toepaste voor werkzaamheden. De schade door droogstand van palen leek van ondergeschikt belang, wil hij maar zeggen.
De schoen knelt
De frustraties in de Vogelbuurt zijn groot en dat heeft alles te maken met de verantwoordelijkheidskwestie. In februari benadrukte de gemeente in een brief dat de mogelijke funderingsproblemen die zij waarnam in de wijk, voor rekening van de bewoners zijn. Punt is dat een gezonde fundering sterk leunt op een correct grondwaterpeil en dat wordt geregeld door de gemeente. Door de opeenvolging van gebeurtenissen hebben sommige bewoners hierin het vertrouwen verloren.
En dat vertrouwen is juist met de aanstaande rioolwerkzaamheden hard nodig. Die liggen zeer gevoelig; gaat de fundering tijdens de werkzaamheden kapot, dan kost herstel zomaar 75.000 euro. Geld dat dient te worden opgehoest door de bewoner. Bij het adviescentrum dat onder meer de gemeente Gouda adviseert, het KCAF (Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek) lijkt directeur Dick de Jong de ongelukkige situatie te herkennen: “De verantwoordelijkheid voor je eigen fundering ligt tot nu toe altijd al bij de eigenaar. Helaas is dat zo, het is een uitspraak van enkele jaren geleden door de Hoge Raad”.
KCAF
De Jong legt in een reactie op onze schriftelijke vragen uit hoe het funderingsrisico’s werkt. De tijdsduur waarna palen problemen geven, heeft te maken met de opgetelde (cummulatieve) droogstand: “De schimmelaantasting vindt plaats bij droogstand omdat dan zuurstof bij de paal kan komen die de schimmel weer voedt. Wanneer de paal weer onder water staat, stopt de aantasting en gaat pas weer door bij droogstand”, schrijft hij. Een houten paalfundering kan bezwijken na opgeteld 10 jaar droogstand. De Jong waarschuwt voor langdurige droogstand door droge zomers, zoals die van 2018, waarbij die termijn ‘sneller opgesnoept’ wordt. Toch is langere droogstand niet schadelijker dan hetzelfde aantal dagen los; de termijn blijft hetzelfde.
Betere omgang met grondwater
Wouter de Vries heeft in de data opgemerkt dat het peil tijdens de droogte van zomer 2018 lange tijd te laag heeft gestaan. Hij weet ook dat de gemeente daar nu nog weinig aan kan doen, gezien het minimale aantal sloten in de wijk. Zij is tot nog toe afhankelijk van de lekkende, opgeboeide riolering, die continu vol water staat. Het grondwaterpeil tijdens werkzaamheden is een ander verhaal, benadrukt de bewoner van het Vogelplein. “In 2015 hebben ze hier rioolonderzoek gedaan, al die tijd was het riool droog”, vertelt hij wijzend op de dip in de peilgrafiek van het grondwater. “Waar ik bang voor ben is dat de werkzaamheden hier gaan beginnen in een droge periode. Dat moet in een natte periode, wanneer het grondwaterpeil relatief hoog is”. Dick de Jong oordeelt mild over de impact van peilverlaging bij de werkzaamheden: “Als er al grondwater wordt verlaagd is dat maar erg beperkt en tijdelijk. Een fundering gaat pas problemen geven wanneer grondwater totaal 10 jaar lang afwezig is bij het bovenste funderingshout”. Wouter de Vries heeft zich met andere bewoners verenigd in de Werkgroep Vogelbuurt, zo houden zij het gemeentehuis scherp.
*Bedreigingen voor houten paalfunderingen:
1. Aantasting door schimmels bij een te lage grondwaterstand
2. Aantasting door bacterien, ongeacht de grondwaterstand
3. Negatieve kleef, door te grote druk die de grond op de palen uitoefent
Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl
Download nu deGouda App voor iOS en Android
24-08-2019 12:00