Gouda – In december 2021 bestaat het Ondernemersfonds Gouda (OFG) 10 jaar. Dit fonds is bedoeld voor alle ondernemers van Gouda en zij dragen hieraan ook allemaal financieel aan bij. Stoppen of doorgaan is nu de vraag. Als het aan het bestuur van het fonds ligt gaan ze door. Maar is het Ondernemersfonds wel zo succesvol? Profiteren de ondernemers die hier aan bijdragen ook wel van? De krant zocht het voor je uit.
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen. Uit de jaarstukken van het OFG blijkt dat een aanzienlijk deel van de ondernemersgebieden in Gouda al 4 jaar lang geen euro heeft benut van het fonds.
De pot met geld, waarover het bestuur van het OFG beschikt, wordt jaarlijks gevuld met geld dat wordt verkregen via een verhoging van de zakelijke OZB. Het gaat om percentage van 7%, die alle ondernemers in Gouda betalen.
Dit is een verplicht gestelde verhoging, ondernemers kunnen hier niet onderuit. Omdat dit opslagpercentage niet is gespecificeerd op het aanslagbiljet, zijn de meeste ondernemers zich hier niet van bewust. In ons eerdere artikel hierover schreven we al dat het niet specificeren van de opslag in strijd is met de gemeentewet.
Jaarlijks levert deze inning een totaalbudget op van maar liefst een half miljoen euro.
Alleen gezamenlijke initiatieven worden gehonoreerd
Gouda is door het OFG opgedeeld in 17 ondernemersgebieden. Elk gebied kan aanspraak maken op een deel van het door ondernemers opgehoeste geld in het fonds, waarbij voor kleinere gebieden een lager bedrag is begroot en voor grotere gebieden een hoger bedrag. Per gebied kan men een bijdrage uit het fonds vragen, die ten goede komt aan het ondernemersklimaat in dat gebied. Zoals geld voor kerstverlichting of bloembakken. Uiteraard vallen normale exploitatie-uitgaven hier niet onder. Er zit wel een addertje on het gras: alleen wanneer ondernemers in een gebied gezamenlijk een aanvraag indienen kan deze worden behandeld. Bovendien moet zo’n groep ondernemers volgens het convenant ook nog een rechtspersoonlijkheid (bijv. stichting) zijn.
In veel ondernemersgebieden is zo’n rechtspersoonlijkheid niet aanwezig, waardoor het sowieso niet mogelijk is om geld uit het fonds te ontvangen. Deze voorwaarde vormt hiermee een te hoge drempel voor de gebieden in kwestie. Wordt het geld door een gebied niet benut dan vervalt hun budget na 3 jaar en wordt dit bedrag overgeheveld naar de zogenaamde algemene pot, die bedoeld is voor ‘stadsbrede initiatieven’. Kortom, je bent het geld na 3 jaar kwijt als gebied.
35% van de ondernemersgebieden ziet geen euro terug
De redactie dook in de jaarrekeningen en zette de cijfers van de afgelopen 4 jaar (2017 t/m 2020) op een rijtje. Wat blijkt?
Van de 17 gebieden hebben er 6 gedurende de afgelopen 4 jaar geen euro uit het fonds ontvangen. Dat is 35% van de gebieden waarvoor jaarlijks een budget beschikbaar is. Als we verder kijken, blijkt dat deze 35% met name de ondernemersgebieden zijn die geen vertegenwoordiger hebben in het bestuur van het OFG.
Menigeen zal nu zeggen, wie appelen vaart, appelen eet. Als je vrijwillig in een bestuur plaatsneemt, met de intentie het ondernemersklimaat in Gouda te versterken, dan zorg je dat je in elk geval je eigen achterban (lees: gebied) goed vertegenwoordigt. Daarom heeft de redactie ook een andere rekensom gemaakt, door de gebieden die een directe of indirecte vertegenwoordiging (of belanghebbende) in het bestuur hebben, te parkeren.
In dat geval houden we 8 gebieden over. Van deze 8 gebieden hebben er 6 de laatste 4 jaar geen aanspraak gemaakt op het fonds. Dat is 75% van de niet vertegenwoordigde gebieden. Er lijkt dus een verband te zijn tussen hebben van een vertegenwoordiging in het bestuur van het OFG en het benutten van het geld uit de pot.
Wisselend succes OFG bij bereiken ondernemersgebieden
De vraag is hoe het komt dat een aanzienlijk percentage van de gebieden de afgelopen 4 jaar geen geld heeft aangevraagd. Volgens het OFG blijft het lastig voor ondernemers in een ‘passief’ gebied -zoals zij dat noemen- om te komen tot een voldoende representatieve vertegenwoordiging. Het OFG is verder van mening dat ondernemers in deze gebieden meer gefocust zijn op de eigen onderneming en dan op het behartigen van de collectieve belangen.
De inspanningen van het OFG om de bewuste gebieden meer te betrekken zijn de afgelopen jaren beperkt gebleven tot het sturen van algemene mails. Volgens het OFG kende dit een wisselend succes. Daarom zijn zij van plan om iemand aan te trekken die de gebieden meer rechtstreeks moet gaan benaderen en hen moet stimuleren om het geld uit het fonds te benutten.
Wat de vraag doet rijzen of dat niet wat laat is, nu de tweede termijn van 5 jaar bijna is verstreken.
Evaluatie met gemeente in plaats van met ondernemers
Een andere vraag die rees is in hoeverre de individuele ondernemers, die de directe geldschieters zijn van het fonds, in de afgelopen jaren zijn betrokken bij de werkwijze van het OFG?
Uit ons onderzoek blijkt dat Goudse ondernemers halverwege 2021 een schriftelijk verzoek van het OFG ontvingen om een enquête in te vullen, ter voorbereiding op de evaluatie van het OFG over de afgelopen 5 jaar. Het is onduidelijk of alle Goudse ondernemers deze evaluatie hebben ontvangen. De resultaten van de enquête dienden als input voor de eindevaluatie tussen het OFG en de gemeente.
Opvallend is dat dit de eerste evaluatie onder ondernemers is sinds de laatste verlenging van het convenant, bijna 5 jaar geleden.
Op onze vraag waarom er geen jaarlijkse evaluatie heeft plaatsgevonden onder ondernemers, voor wie het fonds expliciet bedoeld is, liet het OFG weten dat er twee keer per jaar een evaluatie plaatsvindt tussen het OFG en de verantwoordelijke wethouder (Michiel Bunnik) en dat de evaluatie met de feitelijke geldschieters van het fonds alleen middels de enquête dit jaar heeft plaatsgevonden.
Geen inzicht in specifieke bedragen
Ten slotte dook onze redactie in de bestedingsdoelen. Op de website van het OFG vonden we onder het kopje ‘Projecten’ slechts 3 activiteiten: de Kaarsjesavond die -fysiek- niet doorging (2020), de Houtmansplantsoenconcerten die ook niet doorgingen (2020) en de Sinterklaasintocht in 2019.
De jaarrekening van 2020 toont meer bestedingsdoelen. Om welke bedragen het per activiteit gaat is niet te achterhalen. Navraag leert dat het bestuur van het OFG hierin geen inzicht wil geven. Wat weten we wel?
In het gebied Centrum is het geld uit het fonds voornamelijk besteed aan de kosten van de centrummanager, de afdracht aan Gouda Onderneemt (jaarlijks meer dan 20.000 euro) en de aankleding van straten met bijvoorbeeld feestverlichting.
Andere gebieden die geld uit het fonds hebben benut zijn vooral de bedrijventerreinen. Elk van de vijf Goudse bedrijventerreinen heeft het geld met name besteed aan parkmanagement, camerabewaking/beveiliging en afdracht aan de activiteiten van de VBG (Vereniging bedrijventerreinen Gouda).
Feitelijk betreft dit exploitatiekosten voor activiteiten die je als bedrijventerrein ook onderling kunt regelen. Het Groene Hart ziekenhuis heeft geld aangevraagd voor de Open Dag -die niet doorging- en de sector onderwijs heeft een bedrag besteed aan het Techniekpunt Gouda.
OFG heeft een groot probleem
Is het OFG een succes of toch niet? Feit is dat een flink deel van de ondernemersgebieden in Gouda niet profiteert van het Ondernemersfonds, terwijl de individuele ondernemers in deze gebieden via de ophoging van hun OZB jaarlijks verplicht moeten bijdragen aan de pot met geld. Ook lijken de inspanningen van het bestuur om deze tekortkoming te verbeteren onvoldoende op te leveren, gezien het feit dat het hen al 4 jaar op rij niet lukt om deze gebieden ‘mee te krijgen’. Dat de bestuursleden in staat zijn om hun eigen achterban (lees: gebied) wel mee te krijgen is ook een feit.
Bodegraven-Reeuwijk trapt wél op de rem
Een verlenging van het OFG met opnieuw 5 jaar lijkt voorbij te gaan aan de geconstateerde tekortkomingen. Desondanks is het College van Gouda volgens hun eigen persbericht voorstander van verlenging met 5 jaar ‘vanwege de grote meerwaarde’. Wellicht kan Gouda in dit kader een voorbeeld nemen aan de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. Die scherpte recent de eisen flink aan bij het verlengingsbesluit van hun lokale Ondernemersfonds. In Bodegraven-Reeuwijk speelden dezelfde knelpunten als in Gouda.
Het College van Bodegraven-Reeuwijk verlengt het fonds voor een beperkte periode van 2 jaar en onder voorwaarde van een aantal forse aanpassingen, waaronder een hogere graad van betrokkenheid van de ondernemers en een verlaging van de verplichte bijdrage via de OZB.
Als deze voorwaarden binnen twee jaar onvoldoende zijn gerealiseerd, trekt de gemeente Bodegraven-Reeuwijk de stekker uit het fonds.
Niet met 5 jaar verlengen
Op basis van onze analyse concluderen wij dat verlenging van het Goudse Ondernemersfonds met 5 jaar een volledige negering is van de genoemde knelpunten. Een tijdelijke verlenging, met een aantal stevige aanpassingen in de voorwaarden is op zijn plaats. Zoals het schrappen van de voorwaarde in het convenant dat een gebied over een rechtspersoonlijkheid moet beschikken om een aanvraag in te kunnen dienen. En een aantoonbare inspanningsverplichting voor het OFG om ondernemers in de gebieden die geen gebruikmaken van het fonds over de streep te trekken. Een jaarlijkse evaluatie met de ondernemers, in plaats van eens per 5 jaar. Plus het niet meer laten vervallen van (nog) niet benutte bedragen. Het betreft immers geld van de ondernemers zelf.
Binnenkort wordt het Collegevoorstel tot verlenging voorgelegd aan de Raad. Wij wensen hen wijsheid.
Wie zijn de bestuursleden van het OFG?
Het bestuur bestaat uit 8 leden. Uit de stukken blijkt dat sommige leden een dubbelrol vervullen. Er is een zekere verwevenheid tussen deze bestuursleden en verschillende organisaties in Gouda die ook geld krijgen uit het Ondernemersfonds.
De voorzitter van het OFG is advocaat en curator in Gouda. De vraag is of je daarmee niet over vertrouwelijke informatie over ondernemers beschikt, die in de weg kan zitten bij je rol als voorzitter. Het bestuur van het OFG is van mening dat dit niet het geval is.
De secretaris betreft iemand die, in tegenstelling tot de andere bestuursleden, geen ondernemersgebied vertegenwoordigt. Hij is naast secretaris van het OFG ook voorzitter van Gouda Onderneemt. De penningmeester is net als de secretaris ook bestuurslid van Gouda Onderneemt en tevens voorzitter van de Vereniging Bedrijventerreinen Gouda (VBG).
Navraag hierover aan het bestuur van het OFG gaf de volgende reactie: ‘Wij zijn een open en transparant bestuur, met een onafhankelijke voorzitter en een brede vertegenwoordiging binnen het bestuur’.
15-11-2021 15:45