Gouda – Nu zit ik met haar aan tafel om nog een keer op die bevrijdingsperiode terug te kijken. Voor Nance, zoals haar roepnaam binnen de familie is, levert dat geen enkel probleem op. Ze is gezegend met een ijzersterk geheugen.
De hongerwinter van 1944 ging vooraf aan de bevrijding en dat was gelijk de heftigste periode van de oorlog. Dat gold in feite voor alle steden boven de rivieren. Ze maakte deel uit van een gezin met negen kinderen en voor haar moeder en de oudere kinderen betekende dat regelmatig een tocht naar omliggende boerderijen om voedsel te bedelen. Hun huis was nauwelijks te verwarmen en overal werd hout vandaan gesleept, tot spoorbielzen toe. De bekende potkachel van die tijd was voorzien van een extra lange pijp voordat deze de schoorsteen inging. Slim bedacht, want daardoor werd een deel van de warmte eerst nog afgedragen aan de woonkamer. Geld betekende in die periode niets meer. Als je het al had viel er niets te kopen en voor voedsel had je voedselbonnen nodig.
De ouders van mevrouw Ruys-van Blokland gaven onderdak aan een Duits-Joodse familie.
Dat legde een zware druk op de het hele gezin. Vader was ondergedoken, want hij had een leeftijd waarbij je tijdens razzia’s gegarandeerd werd opgepakt. Alle verborgen plekjes in de woning aan de Piersonweg werden door hem benut om aan de beruchte razzia’s te ontkomen. Het raakte de familie diep dat het Joodse gezin uiteindelijk toch werd opgepakt en afgevoerd. Eerst de beide dochters en later de ouders. Het vond plaats in 1943 maar bleef de familie Blokland intens achtervolgen.
Communicatie in de buurt was er nauwelijks
Het in bezit hebben van een radio werd zwaar bestraft en maar weinig particulieren hadden in die tijd een telefoon, als die al werkte. Bovendien was er in het bezette gebied toch een angstcultuur ontstaan; wie kon je nog vertrouwen. Nance vertelt: “De hongerwinter sloeg genadeloos toe en transport werd noodgedwongen stilgelegd”. Zij zat in 1944 zelf in de allerlaatste trein die van Utrecht naar Gouda reed. De trein werd in Woerden nog beschoten en iedereen moest de trein uit. De mazzel was dat deze trein na enige tijd toch nog verder kon rijden en Gouda bereiken. Daarna was het met het spoorverkeer gedaan.
Vader Van Blokland bezat nog een goed verstopte radio
Daarmee ving hij op 5 mei het bericht op dat Nederland bevrijd was. Buiten het centrum was daar in Gouda nog weinig van te merken. Bewoners gingen al wel naar buiten maar bleven uit angst in hun eigen straat. Voor Nance, die toen 18 jaar was, en haar familie was het een dubbel gevoel. Zij konden de vrijheid proeven en gelijk stond de afvoer van het Joodse gezin nog in hun ziel gegrift. Door dit alles kende 5 mei bij hen een ingetogen sfeer.
Op 6 mei brak de bevrijdingsvreugde echt los
De vaak als eigenwijs bestempelde burgemeester James, had intussen het nodige geregeld vanuit het gebouw Arti-Legi en de bezetters hadden zich -voor zover nog aanwezig- teruggetrokken in hun kazernes. Het feest kon beginnen en iedereen toog naar de Markt. Ineens was alle saamhorigheid terug, kwam er muziek uit alle instrumenten die snel tevoorschijn werden gehaald en er werd gedanst, heel lang gedanst. Dat dansen duurde eigenlijk de hele prachtige zomer door, ondanks dat er nauwelijks genoeg voedsel en andere noodzakelijke voorzieningen waren. Een paar dagen later bereikten de Canadese troepen ook de stad Gouda, wat de feestvreugde nog verder verhoogde.
Ondanks die broodnodige bevrijding beseft Nance tot op vandaag heel goed, dat zij door de oorlog een stuk van haar jeugd en met name de puberteit, gemist heeft. Overleven won het in de oorlog van leven.
Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl
Download nu deGouda App voor iOS en Android
04-05-2019 13:00