Hoe zat het met Luther en het calvinistische Nederland? En waarom vochten calvinisten en lutheranen elkaar eeuwenlang de tent uit? Waren de calvinistische toenaderingspogingen tot de lutheranen wel echt zo vredelievend? Op deze vragen gaat Mirjam van Veen in tijdens haar lezing op maandag 23 oktober, om 20.00 uur in Sociëteit Concordia, Westhaven 27 in Gouda. De lezing wordt georganiseerd door Historische Vereniging Die Goude. De toegang is gratis.
De grootscheepse herdenking van Martin Luthers protestactie in 1517 is in Nederland een opmerkelijke evenement. Wie nauwgezet toekijkt, merkt namelijk dat de herdenkers met Luther niet zo goed raad weten. Televisieprogramma’s die stilstaan bij 500 jaar reformatie wijden met name aandacht aan Johannes Calvijn en noemen Martin Luther ergens in de marge. De Protestantse Kerk Nederland herdenkt van alles en nog wat, maar al te specifiek Luthers is het allemaal niet. Geen wonder: de invloed van Luther in de Lage Landen was niet groot. De Lutherse kerk leefde in de Lage Landen eeuwenlang in de marge. Het lukte lutheranen niet een duidelijk stempel op het religieuze landschap van de Nederlandse Republiek te drukken. Volgens de calvinisten was dat niet erg: zij waanden zich de echte erfgenamen van Luther en meenden met zijn kerkhervorming door te gaan waar hij was opgehouden. De calvinistische claim op de Lutherse erfenis wekte bij de Lutheranen grote ergernis op. Zij beschouwden de calvinisten als beeldenstormers die geen enkele eerbied hadden voor de kerkelijke traditie. Calvinistische toenaderingsprogingen hielden zij consequent af.
Mirjam van Veen is hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Momenteel leidt zij een groot onderzoeksproject naar religieuze vluchtelingen in de zestiende eeuw.