Ten zuidwesten van het centrum van Gouda ligt aan de Turfsingel een historisch gebouw met de functionele naam Garenspinnerij. Het is geen kunst om te raden wat er in dit industriële gebouw heeft plaatsgevonden. Na een lange leegstand besloten B&W om dit inmiddels vervallen gebouw te renoveren. Dat werd een kostbare operatie en in feite bleef alleen de buitenkant in de oude staat behouden. Binnen werd het gebouw volledig gesloopt en heringericht om in maart 2014 officieel geopend te worden als een sociaal-cultureel centrum voor de wijk Korte Akkeren onder de naam “Kunstpunt Gouda”.
Kunstpunt Gouda omgevormd tot “Cultuurhuis Garenspinnerij”
Het bleek niet eenvoudig om, ondanks de gemeentelijke subsidie van ca.880.000 euro (2016), met Kunstpunt Gouda tot een sluitende exploitatie te komen. Door de toenmalige directie, het management team en het bestuur is daarop een plan ontwikkeld om vanaf september 2017 verder te gaan als “Cultuurhuis Garenspinnerij”. Voor deze nieuwe positie werd per 1 november 2016 Willem van den Broek als directeur aangetrokken. Met hem zit ik nu aan tafel om een aantal vragen los te laten over de periode dat hij daar de scepter zwaait. Cultuurhuis Garenspinnerij (verder Garenspinnerij in dit artikel) is inmiddels uitgegroeid tot een intern en extern activiteiten fenomeen. Alle reden om dit aan de bewoners van Gouda en omstreken uit te leggen. Van den Broek noemt dit gebouw graag de “culturele huiskamer” van Gouda, hoewel een groot deel van de activiteiten buiten plaatsvindt. Bovendien is het wel een heel grote huiskamer.
Zonder een pittige gemeentesubsidie heeft de Garenspinnerij geen bestaansrecht
De gemeente en de directie zien de Garenspinnerij als onderdeel van de vier Culturele pijlers van Gouda, samen met de Goudse Schouwburg, het Museum Gouda en de Bibliotheek. En dan mag het best wat kosten, hoewel de gemeente er wel gelijk een niet gering aantal verplichtingen tegenover stelt. Om daarvan een beknopt beeld te schetsen wat de Garenspinnerij betreft: Cultuureducatie, amateurkunst beoefening, talentontwikkeling, Cultuureducatie met Kwaliteit (onderwijs), evenementen, activiteiten in en voor het sociale domein. Om dit alles voor de Gouwenaars een beetje transparant te maken en welk financieel plaatje daarbij hoort, verwacht ik dat Van den Broek mij de helpende hand kan bieden.
Het moet gezegd worden dat de Garenspinnerij als enige van de vier z.g. culturele pijlers hun jaarverslag op internet beschikbaar stelt. Zoals vaak roepen antwoorden vragen op en dat doet het jaarverslag van 2018 dus ook. Natuurlijk heeft de accountant de stukken goedgekeurd en ondertekend maar de vele cijfers geven niet alles weer.
In 2018 was de gemeentelijke subsidie 883.180 euro
Hiervan ging 27.246 euro naar het onderdeel Kunsteducatie, 20.844 euro naar de Makelaar amateurkunst en 24.000 euro naar de Combinatiefunctie. Dit zijn dus geoormerkte bestemmingen. Over deze activiteiten volgt later meer.
De gemeente heeft het verstandige besluit genomen om de subsidie voor 4 jaar vast te stellen, zodat de culturele instellingen een lange termijn plan kunnen opstellen. In het hoofdstuk Subsidiesystematiek van de gemeente wordt vermeld dat met de organisaties afspraken worden gemaakt over hoe het budget wordt ingezet en welke bijdrage aan de stad men als tegenprestatie verwacht. De ambities (hopelijk bedoelt men doelstellingen) zijn daarbij geformuleerd in de “speerpuntenmatrix” en worden ondergebracht in een prestatiecontract. Deze matrix bestaat voor de Garenspinnerij uit de volgende onderdelen:
- Bereik en participatie: Groei van het aantal cursisten, van het bereik van scholieren en van bezoekers aan projecten en presentaties. Aan deze drie opdrachten zijn uiteraard cijfers verbonden.
- Toekomstige infrastructuur: Deze benaming heeft niets met wegenbouw te maken maar handelt over het werken aan een betere verhouding tussen de subsidie en eigen inkomsten, stijging van het eigen vermogen en fondsen werving ten behoeve van het sociale domein.
- Versterken van relatie tussen cultuur en economie: Hiermee wordt bedoeld een gezamenlijk programma maken met de 3 overige cultuurinstellingen ten behoeve van Gouda 750 en de verantwoordelijkheid voor de uitbouw van de tot evenement verheven “Zotte Zaterdag”. Hoewel niet vermeld in de matrix, valt volgens Van den Broek de samenwerking met ondernemers en organisaties in de stad hier ook onder.
- Versterken van de relatie cultuur en het sociale domein: Ontwikkelen van een programma, gericht op het “op de kaart zetten van Korte Akkeren”, op ouderen, Marokkaanse inwoners, mensen met een beperking en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
De voortgang van het bovenstaande dient in de reguliere jaarverslagen te worden gepubliceerd en om e.e.a. eventueel de daaropvolgende subsidiejaren bij te kunnen bijsturen.
Van alle activiteiten door de Garenspinnerij vindt 40 % intern plaats en 60% daarbuiten
Dit is het antwoord van Van den Broek op de vraag hoeveel activiteiten intern (dus in het gebouw de Garenspinnerij) plaatsvinden en hoeveel daarbuiten en of de inkomsten dan ook parallel lopen aan die verhouding. Op het tweede deel van de vraag is zijn antwoord: ”In de non-profit cultuursector is heel vaak geen sprake van inkomsten”. Dit schuurt natuurlijk wel met de doelstelling om ondernemend te werken. Als ondernemer wil je weten hoeveel de betaalde activiteiten opbrengen en welke geen inkomsten genereren. Als voorbeeld zijn de activiteiten t.b.v. het sociale domein een integraal onderdeel van de opdracht en worden betaald vanuit de verleende subsidie. Dat betreft geen geoormerkt deel, maar de activiteit valt wel onder de doelstellingen die zijn opgenomen in de cultuurnota. In het jaarverslag dient de Garenspinnerij hier verantwoording over af te leggen.
Is de Garenspinnerij geen te groot gebouw voor maar 40% van alle activiteiten?
Het antwoord op deze vraag wil Van den Broek graag nuanceren. Dit percentage blijkt een spontane inschatting te zijn. Mijn vraag is dan ook om exacte data te leveren teneinde een goed beeld te kunnen schetsen van het gebruik van het gebouw. De uitkomst is dat 78% van de activiteiten intern plaatsvinden en 22% buiten het gebouw. De eigen inkomsten worden voor 98% gehaald uit binnen activiteiten en maar 2% buitenshuis.
“Er is wel veel bereik (47%) buiten het gebouw door onze festivals en het aanhaken bij vrijwel elke culturele activiteit in de stad”, zegt Van den Broek.
De gemeente draagt voor een deel bij aan de kosten voor cultuureducatie. Het ondersteunend team, de organisatie- en huisvestingskosten worden gedekt door de algemene subsidie.
In 2018 komen de baten voort uit 4 hoofdgroepen:
- Cultuureducatie (Onderwijsgericht in Gouda en regio)
- Cursusgelden vrije tijd en verhuur (Intern)
- Ontmoeten (Horeca en verhuur)
- Gemeente subsidies
- Subsidies & Fondsen derden
In totaal leverde dit in 2018 een bedrag van 1.875.447 euro op, dat echter voor 48% uit subsidies bestaat. De gemeente heeft de directie de doelstelling meegegeven dat het percentage in 2020 moet zijn teruggebracht te tot een aandeel van 44,5%.
De gemeente subsidie voor 2019 is begroot op 960.075 euro
Ten opzichte van een begroot kostenpakket van 1.920.858 euro moet er dus heel wat geld bijgespijkerd worden. Daartoe heeft de directeur van de Garenspinnerij nog wat extra acties achter de hand zoals het opereren vanuit ondernemerschap, het ontwikkelen van duurzame verdienmodellen en moderne bedrijfsvoering. Hij vertrouwt hiermee de eigen inkomsten te verhogen en zo een eigen vermogen op te bouwen.
Dit lijkt ons niet zo’n eenvoudige opgave. Zo heeft de gemeente in de matrix een aantal non-profit activiteiten ondergebracht die geen of weinig inkomsten genereren. Deze moeten bekostigd worden uit de algemene subsidie maar welk deel daarvan is niet beschreven. Het jaarverslag zal dus wel de uitvoering op dit gebied laten zien, maar niet wat het gekost heeft. Dat botst natuurlijk gelijk al met de wens om ondernemend te handelen. Overigens heeft de gemeente ook bij de andere 3 culturele partijen de subsidie gekoppeld aan de plicht om in het sociale domein actief te zijn.
Met dit eerste deel over het Cultuurhuis Garenspinnerij heeft u als lezer alvast een indruk gekregen van de doelstellingen, wat de rol van de subsidieverstrekker is en waar een deel van de knelpunten zit. In deel 2, dat we later publiceren, zullen we ingaan op wat er intern in de Garenspinnerij gebeurt, waar en wat voor activiteiten extern plaatsvinden, hoe ondernemend “het bedrijf” werkt en welke plaats de Garenspinnerij in Gouda inneemt qua bekendheid onder de inwoners.
Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl
Download nu deGouda App voor iOS en Android
09-12-2019 09:20