Gouda – Nog steeds komt de ambitie van de gemeente Gouda naar voren om al in 2040 aardgasvrij en klimaatneutraal te zijn. Dat is dus 10 jaar eerder dan waar de regering vanuit gaat. Wethouder Hilde Niezen gaf die ambitie al aan tijdens de Inwonersavond in de Goudse schouwburg vorig jaar februari. Op de website Maak Gouda duurzaam.nl staat deze ambitie steevast onderaan de energiepagina. De haalbaarheid komt echter steeds meer onder druk te staan. In het klimaatakkoord staat dat Nederlandse huizen vanaf 2050 niet meer op aardgas worden verwarmd. Om alles even in perspectief te plaatsen, alle Nederlandse woningen stoten 7% van alle broeikasgassen uit.
TNO, een toch gerenommeerd onderzoekbureau, twijfelt sterk of het gaat lukken om in 2030 de eerste anderhalf miljoen huizen van het aardgas afgekoppeld te zullen hebben. Tot en met 2020 zijn er maar 8.000 huizen afgekoppeld en eind 2021 zouden het er 50.000 moeten zijn en binnen 10 jaar maar liefst 200.000 per jaar. Alle gemeenten moeten binnenkort hun plannen inleveren hoe elke wijk in de toekomst moet worden verwarmd. Let wel, we hebben het hier over bestaande woningen, dus niet over nieuw te bouwen woningen.
Het TNO gaat ervan uit dat de doelstellingen niet gehaald worden
Men draagt daar goede redenen voor aan:
- Het Rijk moet eerst en snel voor meer sturing zorgen.
- De Europese aanbestedingsregels zouden processen in de weg zitten.
- De gemeenten wachten nog steeds op een nieuwe Warmtewet t.b.v. duurzame warmtenetten.
Ook het PBL (Planbureau voor de leefomgeving) meldt bij monde van Marloes Dignum dat niet alleen de regelgeving voor vertraging zorgt maar dat de verschillen per woning en bewoner zo groot zijn dat technische en persoonlijk maatwerk nodig is. Woningen kunnen van buiten identiek lijken maar het ene huis heeft bijvoorbeeld wel en het andere geen kruipruimte. Of een bewoner wil helemaal geen grote aanpassingen aan het huis. En als niet iedereen wil of kan meedoen, dan wordt de infrastructuur voor energie veel duurder.
De gasprijs moet omhoog
De voorzitter van de Stichting warmte en tevens CEO van warmtebedrijf ENnaturrlijk, Ernst Japikse, zegt dat het hele proces nog veel te traag gaat maar hij vindt het goed dat “we” begonnen zijn. Van de proftuinen leren we veel en desnoods gaan we terug naar de tekentafel. (red: zie het eerder gepubliceerde “Laat Purmerend een waarschuwing voor Gouda zijn”.) Japikse werd de vraag voorgelegd of de overheid dwingender moet zijn als bewoners een warmteproject vertragen of niet mee willen doen? Hij reageert voorzichtig: “In wijken met veel corporatiewoningen kun je makkelijker aan de slag gaan dan in buurten met veel particuliere eigenaren. Maar als de overheid dingen gaat opleggen ontstaat er alleen maar meer verzet”.
Hij vindt dat de overheid transparanter moet zijn over de kosten. Het zal lang niet overal lukken om het kostenneutraal te doen. Niet zo vreemd dus als de mensen duurder uit zouden zijn dan verwarmen op gas. Dan komt Japikse met een uitspraak die erin hakt: “Het komt ook omdat de gasprijs te laag is ten opzichte van de schade aan het milieu die het veroorzaakt. De prijs zal echt omhoog moeten om een eerlijke transitie mogelijk te maken”. In feite wil hij dus een hogere gasprijs als drukmiddel en sleept hij “de schade voor het milieu” erbij om zijn standpunt aan te dikken. Zoals eerder al vermeld stoten alle Nederlandse woningen slechts 7% van alle broeikasgassen uit.
Deze uitspraak van Japikse staat wel haaks op zijn eerdere opmerking dat als de overheid dingen gaat opleggen er alleen maar meer verzet ontstaat. Nu al wordt er geld rondgepompt door elk jaar de belasting op gas te verhogen om daarmee subsidie te creëren ten behoeve van de energietransitie. Volgens het onafhankelijk onderzoek en adviesbureau CE Delft, komt de grootse uitstoot echter van de Industrie met 22%, vervoer en opslag met 20% en land- en bosbouw met 13%. Daar zijn dus de grootste stappen te maken. In veel gevallen zou overschakelen naar aardgas en waterstofgas in plaats van olie en kolen een veel grotere impact hebben.
Zonder perfecte isolatie niet van het gas af
Niet voor niets roepen veel betrokkenen bij de energietransitie, wethouder Niezen voorop, dat iedereen zoveel mogelijk moet beginnen met de woning veel beter te isoleren. Als bewoner moet je dat wel willen en/of kunnen betalen. En wat te denken van huurders van een niet corporatiewoning. Die zijn soms helemaal afhankelijk van de nukken van de eigenaar en dat kunnen ook huisjesmelkers zijn of zakkenvullende buitenlandse investeerders. Een deel daarvan staat niet te trappelen om in extra isolatie te investeren.
Om een beeld te geven van de isolatie achterstand in de regio Midden-Holland, slechts 21% heeft energielabel A en 13% label B. De woningcorporaties zijn al blij als zij hun huizenbestand naar label B kunnen tillen. De overige 66% zit daaronder en de helft hiervan zelfs met label D t/m G. Onder die 21% vallen uiteraard veel nieuwbouwwoningen. Label B voldoet in veel gevallen niet om met een andere vorm van verwarming van het gas af te kunnen.
En dan moeten én de isolatie én de financiële middelen én de medewerking van de bewoner/eigenaar er zijn om van het gas af te kunnen. 2050 is al een grote uitdaging en 2040 zal in Gouda wel als ambitie de ronde blijven doen. De visie van TNO lijkt vooralsnog realistischer.
Door Cor Sul
29-03-2021 12:12