De coronacrisis had in 2020 ingrijpende gevolgen voor de arbeidsmarkt. In een jaar tijd nam het aantal WW-uitkeringen in Midden-Holland met bijna een kwart toe. De instroom in de WW was bijna 40% groter dan in 2019 en het aantal openstaande vacatures daalde met ongeveer 20%. Het WW-percentage, oftewel het aantal WW-uitkeringen ten opzichte van de beroepsbevolking, kwam eind 2020 uit op 2,5%. Een jaar eerder bedroeg dit percentage nog 2%. Ondanks de verruiming van de arbeidsmarkt bieden veel beroepen nog steeds goede kansen. UWV heeft deze samengebracht in een overzicht.
“Door corona is de krapte op de arbeidsmarkt in 2020 gestaag afgenomen. Mede dankzij de steunmaatregelen van de overheid kon het baanverlies echter beperkt worden en bleef de personeelsvraag in veel sectoren heel aardig overeind. Voor bepaalde beroepen nam de vraag zelfs toe, terwijl in andere beroepen de vervangingsvraag vanwege pensionering onveranderd groot is gebleven. Door het toegenomen aanbod worden werkzoekenden nu wel nóg meer uitgedaagd zich flexibel op te stellen. Soms is bij- of omscholing noodzakelijk. Voor sectoren als horeca, detailhandel en entertainment is het leed ook in 2021 nog niet geleden. UWV en partners staan klaar om zowel werkzoekenden als met werkloosheid bedreigden te ondersteunen in de zoektocht naar een nieuwe baan, al dan niet via een scholingstraject. Zodra we de coronapandemie echt achter ons kunnen laten verwacht ik een krachtig herstel, waarbij de wijdverspreide tekorten mogelijk snel zullen terugkeren.” Aldus Rob van Hooven, Rayonmanager Gouda, Leiden en Zoetermeer bij UWV.
Het is een bekend verhaal: de in de laatste maanden van 2019 al geleidelijk afkoelende economie kreeg aan het eind van het eerste kwartaal van 2020 plots een forse tik te verwerken. De COVID-19 pandemie bereikte Nederland. Ingrijpende maatregelen om het aantal besmettingen te beperken volgden: er kwam een zogeheten ‘intelligente lockdown’ die delen van de economie vrijwel geheel stillegde. Het schokeffect, gekoppeld aan grote onzekerheid over de toekomst, leidde er tijdens de eerste besmettingsgolf (maart t/m mei) toe dat veel werkgevers direct afscheid namen van (vooral flexibel) personeel. Tijdens de zomermaanden liep het aantal besmettingen terug en leek versoepeling van de maatregelen mogelijk. September markeerde echter het begin van een tweede besmettingsgolf die, ondanks het ontluikende perspectief van goedgekeurde vaccins, in oktober een nieuwe lockdown noodzakelijk maakte.
Onderstaande figuren schetsen het verloop van het weekgemiddelde nieuwe WW-uitkeringen (links) en het totaal aantal WW-uitkeringen (rechts) in Midden-Holland. De effecten van met name de eerste golf zijn duidelijk zichtbaar.
Minder sterke stijging nieuwe WW-uitkeringen tijdens tweede besmettingsgolf
De instroom in de WW nam in Midden-Holland toe van 3.029 in 2019 tot 4.194 in 2020 (+38%). Het aantal nieuwe WW-uitkeringen steeg tijdens de eerste besmettingsgolf sterker dan tijdens de tweede. In de periode maart tot en met mei 2020 nam de instroom in de WW in vergelijking met dezelfde periode in 2019 met tweederde toe (+66%). De sterkste groei was destijds zichtbaar bij commerciële beroepen (+64), een beroepsklasse waartoe onder meer verkoopberoepen in de detailhandel behoren. Tijdens de tweede golf, vanaf september 2020, was de toename van de instroom ten opzichte van 2019 met 39% nog steeds fors, maar aanmerkelijk geringer. De grootste stijging deed zich destijds voor bij bedrijfseconomische beroepen (+73), terwijl dienstverlenende beroepen met +111% de sterkste procentuele toename lieten noteren. In die laatste beroepsklasse vinden we onder meer horecaberoepen zoals kok, kelner of barman en persoonlijk dienstverleners zoals kappers en schoonheidsspecialisten.
Bijna een kwart meer WW-uitkeringen
Eind december 2020 verstrekte UWV in Midden-Holland 2.558 WW-uitkeringen. Dat waren er 498 meer dan eind 2019, een stijging van 24,2% die onder het Nederlands gemiddelde van 27,8% bleef. Bedrijfseconomische beroepen noteerden ook in het standcijfer de grootste toename (+86), terwijl dienstverlenende beroepen wederom de sterkste procentuele groei kenden (+52,9%). Bij ICT beroepen bedroeg de groei van het aantal WW-uitkeringen op jaarbasis slechts 5,3%. Dit illustreert eens te meer dat de gevolgen van de coronacrisis sterk verschillen per beroepsrichting.
Het verschil tussen de diverse leeftijdscategorieën en opleidingsniveaus is eveneens groot. Zoals bekend trof de coronacrisis vooral jongeren hard. In Midden-Holland liep het aantal WW-uitkeringen verstrekt aan personen tot 27 jaar in een jaar tijd op van 145 tot 259, een toename van 79%. Voor de oudere leeftijdscategorieën loopt dit percentage trapsgewijs terug, vooral vanaf 40-plus. Een voorname oorzaak voor het hogere baanverlies onder jongeren is dat zij relatief vaak op een tijdelijk contract of via een oproep- of uitzendconstructie werken. Ook zijn zij vaker werkzaam in sectoren als horeca of detailhandel non-food. Een blik op de jaarmutatiecijfers voor de diverse opleidingsniveaus leert dat personen zonder startkwalificatie (+14%), of met havo/vwo (+36%) dan wel mbo-niveau 2 t/m 4 (+25%) als hoogst genoten opleiding kwetsbaarder bleken dan hbo’ers en wo’ers (+1%). In feite spelen hier dezelfde achterliggende oorzaken als bij jongeren: personen met een lager opleidingsniveau zijn vaker flexwerker en zwaar getroffen sectoren bevatten relatief veel laag- tot middelbaar geschoolde arbeid.
Ruim een vijfde minder openstaande online vacatures
De coronacrisis zorgde niet alleen voor een toename van het aantal WW-uitkeringen, maar ook voor een afname van het aantal beschikbare vacatures. Onzekerheid over de toekomst, vermindering of stopzetting van activiteiten en uitholling van de financiële basis van de onderneming maakten dat werkgevers in 2020 minder op zoek gingen naar nieuw personeel. Het gemiddeld aantal openstaande online vacatures kromp in Midden-Holland met 21% ten opzichte van 2019. De sterkste daling deed zich voor bij bedrijfseconomische en administratieve beroepen. Voor deze beroepsklasse nam het gemiddeld aantal openstaande online vacatures af met 34%. Opvallend is dat het aantal vacatures voor pedagogische beroepen in een jaar tijd juist flink toenam (+76%). Het effect van de eerste besmettingsgolf was ook op het gebied van vacatureontwikkeling groter dan dat van de tweede: de daling bedroeg tijdens deze twee periodes 31% respectievelijk 3%. Tijdens de eerste golf deed de grootste teruggang zich voor bij creatieve en taalkundige beroepen (-59%), tijdens de tweede golf bij commerciële beroepen (-30%).
Transparante arbeidsmarkt zorgt voor betere kansen op werk
Door het toegenomen aantal WW-uitkeringen en afgenomen aantal vacatures wordt de arbeidsmarkt ruimer en neemt de concurrentie voor werkzoekenden toe. Zij zijn daarom meer dan ooit gebaat bij informatie die de arbeidsmarkt inzichtelijk maakt en aangeeft waar kansen liggen. UWV heeft daarom eind vorig jaar een overzicht opgesteld met in totaal 182 kansrijke beroepen, verdeeld over 15 segmenten. De voornaamste kansen doen zich nog altijd voor in ICT, techniek, onderwijs en zorg, maar ook daarbuiten zijn nog tal van beroepsrichtingen waarin ruim voldoende werk beschikbaar is. Door deze beroepen uit te lichten en de arbeidsmarkt transparant te maken helpt UWV vraag en aanbod bij elkaar te brengen.
21-01-2021 09:35