De proef met de afsluiting van de Nieuwe Veerstal, hoe objectief is die?

Gouda – Van 28 februari t/m 27 maart is de Veerstal in Gouda afgesloten. Een proef van een maand waarbij alleen bestemmingsverkeer is toegestaan op het stuk tussen de Oosthaven en de Haastrechtsebrug. Het doel: kijken of een autoluwe Nieuwe Veerstal in de praktijk haalbaar is. De vraag is: hoe objectief is de proef en hoe worden neveneffecten gemeten? Wij zochten het uit.

Het is een bekend fenomeen: je hebt als persoon, organisatie of gemeente een idee voor een verandering. Een goed idee zelfs, in jouw ogen. Om je omgeving ervan te overtuigen dat de door jou bedachte verandering het leven een stukje mooier of beter maakt, besluit je om eerst een proef te doen. Want meten is weten en op deze manier krijg je -hopelijk- draagvlak voor jouw idee. De uitkomst van de proef zie je al voor je. En voor je het weet redeneer je bewust of onbewust toe naar die door jou gewenste uitkomst.

11.000 voertuigen per dag
Zo leek het ook te gaan met de proef waarbij de Nieuwe Veerstal is afgesloten voor verkeer. Op de eerste dag van de afsluiting pronkte Rolf van de Meije Van GroenLinks met een selfie op de lege Veerstal, waarbij hij schreef dat de proef wat hem betreft nu al geslaagd was. Aan der andere kant plaatsten inwoners van Gouda dagelijks filmpjes op internet van een volledig verstopte Kattensingel, als gevolg van de alternatieve route die automobilisten noodgedwongen moeten nemen. ‘Lekker, die uitlaatgassen in de binnenstad’ stond erbij. Waarbij de serieuze vertraging die de bestuurders in de file ondervonden nog buiten beschouwing werd gelaten. Dat er elders overlast ontstaat tijdens de proef is niet vreemd als je bedenkt dat de 11.000 voertuigen die normaalgesproken per dag over de Nieuwe Veerstal rijden, allemaal een ander route moeten nemen. Om te onderzoeken hoe de proef met de Nieuwe Veerstal is ingezet en welke criteria worden gehanteerd, stelden we de gemeente een uitgebreide lijst met vragen. Dit leverde de volgende inzichten op.

Doel van de proef
Het doel van de proef is om te kijken of een autoluwe Nieuwe Veerstal in de praktijk haalbaar is, en te achterhalen wat voor (aanvullende) maatregelen hiervoor nodig zijn. Volgens de gemeente biedt de herinrichting van de Nieuwe Veerstal de mogelijkheid om de binnenstad van Gouda weer met de Hollandse IJssel te verbinden. Het Verkeerscirculatieplan (VCP) biedt een kans om hier een stap in te zetten. Het VCP omvat verregaande plannen om de binnenstad autoluw te maken. De gemeente is opdrachtgever voor het onderzoek met betrekking tot de Nieuwe Veerstal. Een bureau (naam onbekend) dat door de gemeente is ingeschakeld om het onderzoek te doen, meet tijdens de afsluiting op zes verschillende manieren wat de effecten zijn. Daarvoor is door het bureau een uitgebreid tel- en meetplan uitgewerkt. Onder inwoners van Gouda zijn zorgen dat met het afsluiten van de nieuwe Veerstal de verkeersdruk wordt verplaatst, met alle nadelige gevolgen vandien. De gemeente zegt hierover dat de milieueffecten worden berekend op basis van het regionale verkeersmodel, waarin ook de milieueffecten van het Verkeerscirculatieplan zijn bepaald.

Vertraging van 1,5 de normale reistijd acceptabel volgens de gemeente
De beoogde alternatieve route tijdens de afsluiting is volgens de gemeente de N207 – Zuidwestelijke randweg in combinatie met de N228 en randwegen (Goverwellesingel en Nieuwe Gouwe OZ). Ongewenst is volgens de gemeente wanneer er door de afsluiting van de Nieuwe Veerstal extra verkeer rijdt over de koningin Wilheminaweg, de Sportlaan, de singels, de Joubertstraat en de routes door de binnenstad. Deze routes worden om die reden ook gemonitord. Op zo’n 23 plekken verspreid door de stad worden het aantal verkeersbewegingen geteld, en ook wordt de verkeersafwikkeling door heel Gouda gemonitord. De acceptabele vertragingstijd die de gemeente bij de proef hanteert is ‘maximaal 1,5 keer zo lang is als de reistijd buiten de spits in de daluren’. Wat je je doet afvragen wat de effecten in zo’n geval zullen zijn ín de spits. Voor wijkstraten, zoals de Singels, streeft de gemeente naar een maximale verkeersintensiteit van 8.000 verkeersbewegingen per dag. Voor stadsstraten zijn op basis van het Mobiliteitsplan tot maximaal 15.000 verkeersbewegingen per dag acceptabel. Het is volgens de gemeente niet wenselijk dat alternatieve routes door woonwijken of over woonstraten met grote verkeerstoenames te maken krijgen.

De belangrijkste vraag is natuurlijk: wanneer is de proef geslaagd?
Volgens de gemeente is de proef strikt genomen geslaagd als de gemeente deze kan afronden en alle data heeft kunnen verzamelen.  De volgende stap is dan het analyseren van de data, waarna de gemeente in gesprek gaat met bewoners, ondernemers, Gouda Onderneemt, provincie Zuid-Holland (wegbeheerder van de N207) en buurgemeente Krimpenerwaard om hun ervaringen op te halen, de effectmetingen te bespreken en gezamenlijk conclusies verbinden aan de pilot.

Gemeenteraad mag oordeel vellen
Het aantal elementen dat wordt onderzocht is breed. Het bureau dat het onderzoek in opdracht van de gemeente uitvoert, kijkt naar reistijden, filevorming, routekeuze, gebruik parkeergarages, aantal bezoekers winkelgebieden. Verder worden enquêteresultaten van de beleving van bewoners, ondernemers en bezoekers meegenomen.   Het eindproduct van de proef is een evaluatierapport dat aan de gemeenteraad wordt aangeboden om een oordeel te vellen over eventuele definitieve maatregelen op de Nieuwe Veerstal.

Losse meetkabels
Op papier ziet de variatie aan metingen er goed doordacht uit. In de praktijk zien we meetkastjes lange de wegen in Gouda, waarbij op sommige plekken de meetkabels zichtbaar niet goed aangesloten zijn. Op onze vraag of dagelijks wordt gecontroleerd of de metingen goed verlopen, is het antwoord van de gemeente dat dit regelmatig gecontroleerd wordt. Het kan dus zomaar zijn dat er wat autobewegingen gemist worden op de alternatieve routes, waarbij de uitkomsten tot andere conclusies kunnen leiden.

Recreëren naast een chemische fabriek
En dan is er nog de vraag waarom de gemeente uitgerekend dit gebied wil inrichten als ‘aantrekkelijke verblijfsruimte’, zoals zij dat zelf verwoorden. Op de graphics die de gemeente online presenteert, is een idyllisch beeld te zien van wandelaars die flaneren over de Nieuwe Veerstal en langs de IJssel. Draai je (in gedachten) het plaatje echter 180 graden, dan is het beeld de fabriek Croda met grote schoorstenen met de nodige uitstoot. Ook zul je tijdens het recreëren op deze plek door je mond in plaats van door je neus moeten ademen, om de permanent aanwezige chemische geur niet te hoeven ruiken. Op onze vraag of dit dan wel de juiste plek is om te relaxen, zegt de gemeente dat de Nieuwe Veerstal tot een mooi gebied te transformeren is. Voor deze transformatie is in het VCP al een bedrag van 2 miljoen euro opgenomen.

Dit is nog maar het begin…
Een herinrichting van de Nieuwe Veerstal staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van een breder pakket aan maatregelen die in het VCP zijn opgenomen om de binnenstad autoluw te maken. De woordvoerder van de gemeente heeft gelukkig ook een oplossing voor de overlast die de afsluiting van de Nieuwe Veerstal elders veroorzaakt: de fiets in plaats van de auto pakken voorkomt files en uitstoot Alles overziend lijkt het bureau dat door de gemeente is ingeschakeld om de proef uit te voeren een breed scala aan neveneffecten te meten. Toch zijn we er niet helemaal gerust op dat er niet naar een gewenste uitkomst wordt toegewerkt. Dit getuige het feit dat de woordvoerder van de verantwoordelijke wethouder (Klijmij van GroenLinks) aan de telefoon al het volgende riep: ‘Maar alle auto’s moeten ook de stad uit! Toch?’

Wellicht is hier sprake van het ‘Klijmij-effect’ zoals de wethouder dat zelf op Twitter noemt.

21-03-2022 09:50