Gouda – Als de Goudse Gemeenteraad woensdag wordt bijgepraat over het financieel resultaat 2019, zal bij velen de schrik om het hart slaan. Bij alle aandacht die iedere bestuurder heeft om de problemen van de coronacrisis te beteugelen, komt daar nu het inzicht bovenop dat het resultaat van 2019 zeer zorgwekkend is geworden. De oorzaak zit vooral in het zo genaamde sociaal domein, waar de financiën helemaal uit de hand lopen. De resultaten over 2019 hebben uiteraard sterke invloed op de begroting 2020, terwijl de raad juist de opdracht aan het college had gegeven om tot een sluitende meerjarenbegroting te komen.
De financiële tegenvaller wordt veroorzaakt door uitgaven aan jeugdhulp en Wmo
Het gaat hier niet om een betrekkelijke overschrijding van het budget. De uitgaven ten behoeve van de Jeugdwet zijn gestegen van 19 miljoen in 2018 tot ruim 23 miljoen in 2019. Dat is afgerond een stijging van 22% ofwel 4,1 miljoen.
De begroting van de Jeugdzorg was in de loop van 2019 al naar boven bijgesteld met ruim 3,6 miljoen. Ten opzichte van dat ijkpunt moet het college nu een extra overschrijding over 2019 van bijna 3 miljoen aan jeugdhulp melden.
Er zijn 3 hoofdoorzaken voor deze uit de hand gelopen kosten. Op de eerste plaats de hoeveelheid toegekende ondersteuning per cliënt, dat “zorgzwaarte” wordt genoemd. Ten tweede de tarieven van de hulpverleners door nieuwe CAO-afspraken, dat direct in de kosten tot uiting komt en als laatste het toegenomen aantal inwoners dat jeugdhulp ontvangt, zeg maar het aantal cliënten. Het is overigens een landelijke trend, waar ook Gouda zich blijkbaar niet aan kan ontworstelen. Zo zijn gemeentes verplicht om CAO verhogingen over te nemen.
De begroting van 2020 voor jeugdhulp kan nu dus al de prullenbak in
Voor de jaren 2020 tot 2023 was een jaarlijks bedrag van 19.729.048 opgenomen. Het is een utopie om de denken dat dit bedrag zal volstaan terwijl de kostenstijging nog niet voorbij lijkt te zijn. Alleen al ten opzichte van de kosten voor jeugdhulp in 2019 is er een tekort van afgerond 3,4 miljoen. Desondanks verwacht het college, uiteraard met de kennis van nu, dat de stijging in 2020 lager zal zijn dan in de voorafgaande jaren. Misschien een kwestie van wishful thinking?
Ook de Wmo kostte de gemeente Gouda meer geld dan begroot
Er was een tijd dat het overschot op de begroting van Wmo gebruikt kon worden om het gat in de financiering van de jeugdzorg te dichten. Op de eerste plaats staat het nieuwe Rijksbeleid dat niet meer toe maar het zou ook niet meer kunnen. In 2019 is bij de Wmo budgetten namelijk nu al een tekort van 800.000 ontstaan. Dat zelfde Rijksbeleid, ingegaan op1 januari 2019, verordonneert dat mensen een vast tarief per maand betalen in plaats van de inkomensafhankelijke bijdrage die nog in 2019 van toepassing was. Het college verwacht met de kennis van nu, dat er over heel 2020 een tekort in de Wmo begroting van 1 miljoen zal ontstaan. De raad kan dus bij voorbaat op de vingers natellen dat de kosten voor de WMO in 2020 verder zullen toenemen. Daar blijft het echter niet bij. Voor jeugdhulp wordt een tekort van maar liefst 6 miljoen verwacht. Voor enig optimisme in de jaren hierna blijkt geen enkele reden. Met de Rijksregelgeving ingevoerde abonnementstarief (een vaste in plaats van een inkomensafhankelijke bijdrage) zullen de kosten voor Wmo alleen maar verder toenemen. Voorts neemt de zorg toe dat de prijzen harder stijgen dan de prijsindex die het gemeentefond hanteert.
Het Rijk had voor 2019-2021 al extra middelen aan de gemeente uitgekeerd
Nu is de verwachting dat het Rijk deze middelen structureel zal uitkeren, maar een formele toezegging is er nog niet. En dan nog zou dit bij lange na niet genoeg zijn om de tekorten te dekken.
Het college geeft aan dat zij inmiddels de ambtelijke organisatie aan het werk heeft gezet om met voorstellen te komen voor een meerjarenperspectief vanaf 2021 dat zoveel mogelijk én structureel én reëel sluitend is. Ook eventuele maatregelen buiten het sociale domein worden niet geschuwd.
Voor bezuinigingen binnen het sociale domein worden de volgende opties onder de loep genomen: subsidies, inkomensregelingen, werk & participatie en het schrappen van taken met een persoonlijke inzet.
Al een aantal jaren hebben de kosten in het sociaal domein extra aandacht
Die aandacht heeft er blijkbaar niet toe geleid dat de kosten beter beteugeld konden worden. Zo was er op het gebied van jeugd ingezet op een 100% toetsing van alle aanvragen van jeugdhulp, is er via “Gewoon Thuis” gewerkt aan afbouw beschermd wonen en is ingezet op de transformatie van de gespecialiseerde jeugd GGZ naar de goedkopere basis GGZ. De raad schrijft hierover nadere informatie te delen in de jaarrekening.
In alle genoemde bedragen zijn de gevolgen van het splitsen van de jeugdzorg in regionaal en stad in 2020 nog niet verwerkt. Dat geldt ook voor de gevolgen van de coronacrisis op de begroting van dit jaar, vooral waar het gaat om de bijstand.
Veel lezers zullen zich waarschijnlijk afvragen waarom het college de grote budgetoverschrijdingen in 2019 niet eerder ontdekt heeft en er nu pas mee naar buiten komt. Het zal dus een hele uitdaging voor de Goudse bestuurders worden om een sluitende meerjarenbegroting op te stellen om te voorkomen dat Gouda weer onder financieel toezicht komt te staan.
Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl
Download nu deGouda App voor iOS en Android
22-04-2020 09:00