De complexe wereld van het sociale domein in Zuidplas (deel 1)

Zuidplas – Onder het ‘sociaal domein’ vallen alle inspanningen die de gemeente Zuidplas verricht rond werk, participatie, zelfredzaamheid, zorg en jeugd. Deze inspanningen zijn gebaseerd op de Wmo 2015 *), de Participatiewet, Jeugdwet en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening.

*) De Rijksoverheid wil graag dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen, maar sommige mensen redden zich thuis niet op eigen kracht. De gemeente is door deze wet verantwoordelijk voor de ondersteuning van deze mensen.

Onder het ‘sociaal domein’ vallen ook een aantal aanverwante taken, zoals handhaving bij leerplicht, het voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten, passend onderwijs, leerlingenvervoer, de reguliere en bijzondere bijstand, schuldhulpverlening en (jeugd)gezondheidzorg.

Hoe heeft de gemeente Zuidplas dat geregeld?
Een overgrote meerderheid van de inwoners gaat naar school, studeert of werkt, hun financiën zijn op orde, ze nemen deel aan activiteiten van een van de vele verenigingen en stichtingen in de dorpen en ook zijn veel inwoners actief als vrijwilliger. Maar tegelijkertijd zijn er ook inwoners die korter of langer ondersteuning nodig hebben om volwaardig mee te kunnen doen.

De gemeente ziet in de laatste jaren een toename van complexe ondersteuningsvragen, waarbij op meerdere gebieden tegelijkertijd hulp nodig is. Voor een goede opvang en het beperken van de oplopende kosten streeft de gemeente naar een inclusieve samenleving, waarbij er zo min mogelijk ‘schotten’ zijn tussen de  vormen van ondersteuning en de instanties die deze geven.

Artikel gaat veder na de afbeelding

Afbeelding overheid.nl

Huidige situatie:
Gemeente(n) werken met een zogenaamd ‘open house model’*) om zorg in te kopen. Momenteel zijn er ca 230 gecontracteerde aanbieders voor Jeugd en WMO, met als gevolg dat in de praktijk zorgaanbieders niet altijd kunnen voldoen aan de eisen met betrekking tot certificering, klachtafhandeling, registratie en opleidingseisen. Ook zijn er regelmatig tariefdiscussies. Met andere woorden, er is een onrustige markt met faillissementen, concurrentie tussen zorgaanbieders en een slecht functionerend vangnet. Hierdoor is het moeilijk om de kwaliteit van zorg te waarborgen naar de inwoners.

*) Open House is een toelatingssysteem voor de levering van (zorg)voorzieningen op basis van een vooraf bekendgemaakte toelatingsprocedure. Een gemeente stelt binnen een Open House slechts geschiktheidseisen en/of minimumeisen vast. Denkt u bijvoorbeeld aan de prijs, opleidingseisen en certificering. Vervolgens kunnen aanbieders in beginsel gedurende de hele looptijd van het systeem toetreden en hun diensten aanbieden.

Onderwijs en ontwikkeling: hierin ziet de gemeente een continu stijging van zowel aantallen cliënten als kosten in de jeugdhulp en tevens een verhoging in complexiteit van de casussen. Partners weten elkaar onvoldoende te vinden en maken onvoldoende gebruik van elkaars expertise.

Jeugd en jongerenwerk: vanuit de samenwerking tussen Centrum voor Jeugd en gezin (CJG) en jeugd- en jongerenwerk is een website opgezet voor jeugdigen in Zuidplas, waarin ze heel veel antwoorden kunnen vinden op vragen die onder de jongeren spelen. Helaas wordt die website nog onvoldoende gebruikt door Jongerenwerk om hun activiteiten op te plaatsen. Jeugdigen geven in Zuidplas aan een eigen plek te missen, er is ‘weinig te doen’ en er ontstaan snel klachten uit de omgeving als ze samenkomen.

Samenhang kinderopvang-onderwijs-jeugdhulp: er zijn belemmeringen voor het bedenken van creatieve oplossingen door onduidelijkheid over de mogelijkheden, verwachtingen en de route. De instanties betrekken elkaar onvoldoende of niet tijdig bij casussen en kennen hun werkwijze en mogelijkheden niet goed.

18-/18+ Voor deze groep is er op dit moment onvoldoende woonruimte beschikbaar, waardoor residentieel geplaatste jeugdigen van 18 jaar niet geplaatst kunnen worden in zelfstandig wonen locaties.

Armoede en schulden: er is bij de gemeente Zuidplas onvoldoende (gedetailleerde) informatie onder de diverse doelgroepen, bijvoorbeeld kinderarmoede.

Werk: door de gevolgen van corona voor instanties en bedrijven is het momenteel moeilijk om hierover conclusies te trekken. Tot voorheen was de grootse uitdaging de taalachterstand bij mensen of inwoners die langdurig in de uitkering naar werk zaten.

Inburgering: de eigen verantwoordelijkheid voor het proces van inburgeraars (sinds 2013) heeft tot inburgeringsachterstand geleid, waaronder een taalachterstand.

Veiligheid is een breed begrip, maar in het huiselijk geweld is een stijging waar te nemen, dit zelfde geld voor het aantal gevallen van complexe echtscheidingsproblemen.

Het aantal mensen met een lichte of zwaardere zorgvraag dat langer thuis blijft wonen stijgt snel.  Verder blijkt uit een cliëntenervaringsonderzoek dat 12% van de respondenten sterk eenzaam is en dat slechts 35% aangeeft niet eenzaam te zijn, 53% geeft aan meer of minder vaak eenzaam te zijn.

Dementie: momenteel zijn er ca 650 mensen met de diagnose dementie in Zuidplas, de verwachting is dat dit aantal mede door de vergrijzing in de komende dertig jaar zal verdrievoudigen.

En: een groot deel (50%) van de inwoners met een bijstandsuitkering participeert in zeer beperkte mate in de samenleving. Er is sprake van een opeenstapeling van gezondheids- en sociale problemen, met name bij kwetsbare groepen, zoals inwoners met schulden, overgewicht en eenzaamheid. Door de decentralisaties in de zorg wordt er ook steeds meer gevraagd van de mantelzorgers, waardoor er een grotere druk op hen is komen staan.

Een complex doolhof, waarin moet worden samengewerkt met en door bv de gemeente, CJG, GGD, Kwadraad, de Coöperatie, MEE, de veiligheidsketen (politie en handhaving), welzijnsorganisaties, Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV), regionale inkooporganisatie RDS, andere gemeenten in de regio, wijkbewoners, mantelzorgers, vrijwilligers, buurtbemiddeling, sociaal makelaars, medewerkers zorg en welzijn, verenigingen, praktijkondersteuners, huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, fysio- ergotherapie, woonbegeleiders, ervaringsdeskundigen, woningbouwcoöperaties, zorgverzekeraars, huisartsen, kindergemeenteraad, jongerenraad, jeugd- en jongerenwerk, schoolbesturen, leerplichtambtenaren, stichting Leergeld en jeugd Sport en cultuurfonds. Stichting Zuidplas Helpt. Boodschappenkast, voedselbank, Promen, Sociaal Team Zuidplas, vluchtelingenwerk bibliotheek de Groen venen, Veilig thuis Midden-Holland, William Schrikker Stichting, Leger des Heils, jeugdbeschermingstafel Midden Holland en de raad voor de kinderbescherming, Hulp bij huishouden, SaaM, Vrijwilligers Informatie Punt (VIP) en Platform gehandicapten & Chronisch Zieken Zuidplas (PGCZ).

De gemeente Zuidplas wil het doolhof van complexe ondersteuningsvragen (waarin inwoners en bovenstaande partijen terecht komen) aanpakken door zoveel mogelijk ‘schotten’ te verwijderen om de probleem overschrijdende hulp van de diverse instanties te verbeteren.

Door Louis Bekker  

Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via 
redactie@degouda.nl

Download nu deGouda App voor iOS en Android

06-10-2020 13:40