Gouda – We komen maar weer eens terug op de “ambitie” van de Goudse bestuurders om de stad 10 jaar eerder van het gas af te hebben, dus in 2040. Intussen is in heel Nederland de discussie losgebarsten over de maatregelen, de effecten, het tijdpad en helemaal over het draagvlak. Dat het grootste deel van de inwoners begrijpt dat er maatregelen moeten worden genomen voor een beter milieu, is wel duidelijk. De grootste oorzaak dat het draagvlak nog beperkt is wordt veroorzaakt door de onzekerheid en met name de financiële consequenties. En laat nu juist donderdag 13 februari het Planbureau voor de Leefomgeving melden dat zij zich vergist hebben in de berekening van de kosten voor de vergroening van woningen. Dat zal zeker consequenties hebben, maar daarover verderop meer. Over één ding zijn alle geleerden het wel eens. Het credo luidt: isoleren, isoleren en isoleren. Overigens hoef je daar geen wetenschapper voor te zijn om te beseffen dat isoleren bewoners geld zal besparen. Op termijn dan, want er moet eerst geïnvesteerd worden. Bovendien zijn huurders geheel afhankelijk van wat de eigenaren aan isolatie van plan zijn en wanneer.
Over alle andere maatregelen buitelen de wetenschappers over elkaar heen
Laten we beginnen met Frans Timmermans, de door de EU verklaarde milieu goeroe, die weliswaar geen wetenschapper is maar dat compenseert met een grote dosis enthousiasme. Een van zijn doelstellingen is dat Europa, dus ook Nederland en dus ook Gouda, in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Dat jaartal wordt nauwelijks of helemaal niet aangevochten. Wel zijn er steden in Nederland die als braafste jongetje van de klas, dit moment al in 2030 of 2040 willen bereiken. Gelukkig is het woord ambitie een rekbaar begrip. Het is namelijk geen doelstelling.
Mede door ons schuldgevoel jegens de Groningers is het devies in Nederland dat we van het gas af moeten. Zelfs de voorzitter van de Koninklijke Vereniging van Gasfabrikanten in Nederland, Jan-Willem van Hoogstraten, zegt dat ook de gassector de komende jaren grotere stappen moet maken. Toch wel heel Nederlands, want in België en Duitsland staan er slogans langs de weg met daarop: “wij schakelen over op aardgas”. Niet zo vreemd, want voor hen gaat het om de omschakeling vanuit bruinkool, steenkool of olie. Nederland loopt dus voor. Onze bekendste voetballer zei al dat elk voordeel z’n nadeel heeft. (Of was het net andersom?) Hoe dan ook, de Duitsers gaan door met het omschakelen op aardgas en gaan daardoor al 50% er op vooruit wat de uitstoot betreft. Saillant detail, ze doen wel eerst de veel schonere kerncentrales de deur uit.
Volgende discussiepunt; Energie uit bio massa
Op dit punt staan geleerden en de Nederlandse overheid tegenover elkaar. Premier Rutte en de zijnen houden vast aan de Europese papieren oplossing dat z.g. biogas de uitstoot van CO2 vermindert. Als daarvoor pallethout uit Amerika wordt ingevoerd voor toevoeging aan kolencentrales, moet ook meegeteld worden dat het jaren duurt voor de nieuwe bomen (als ze al geplant worden) een behoorlijke kruin hebben en dan nog de energie die verloren gaat met het transport. Frits van Beusekom, oud-directeur van Staatsbosbeheer, bekritiseert minister Carola Schouten in haar aanzet voor een bossenstrategie in Nederland. Daarin wordt niet getornd aan de kaalkap van Staatsbosbeheer, die juist leidt tot meer uitstoot van CO2. Hij is er van overtuigd dat een verbod van de kaalkap de minister niets kost maar wel een besparing van 175.000 ton CO2 oplevert. Daarnaast zijn er nog tal van organisaties die vormen van biomassa uit gekapt hout volledig afwijzen. David Smulders, hoogleraar aan de TU Eindhoven stelt in een artikel in het AD, dat het verwerken op kleine schaal van maïs, bermgras en mest om biogas te produceren op kleine schaal nog wel heel geschikt kan zijn.
Tweestrijd tussen hoogleraren maken de keuzes voor Gouda niet eenvoudiger
Hoogleraar Jan Rotmans van de Erasmus Universiteit in Rotterdam en mede oprichter van Urgenda, is het op een aantal punten niet eens met Hoogleraar Energiesystemen David Smulders van de TU in Eindhoven. In een opiniestuk schrijft Rotmans dat hij het oneens is met de uitspraak van Smulders, dat we in Nederland rigoureus van het gas af gaan en dat in 2030 zeker 20% van de huizen aardgasloos moet zijn. Dat klopt niet. Het streven is om voor 2030 1,5 miljoen woningen te verduurzamen. Dat is wat anders dan gasvrij maken. Voorts stelt Rotmans dat het doel ook beter geïsoleerde huizen en huizen met groen gas of waterstof omvat, aldus Rotmans.
Er worden elke dag vorderingen gemaakt in onderzoeken naar andere energiebronnen en opslag van elektriciteit. Dat is ook nodig want Nederland wekt maar 7,2% duurzaam energie op. De nood is milieutechnisch en politiek gezien hoog, maar daardoor moeten we niet de dupe worden van de wet op de remmende voorsprong. Laten we de tijd nemen om ook de nieuwste ontwikkelingen in de transitie mee te nemen. Over één punt is nagenoeg iedereen, inclusief de geleerden, het wel eens. Isoleren is het belangrijkste voorwaarde van verduurzaming. Dat gebeurt weliswaar bij nieuwbouw van woningen en bedrijven, maar bij bestaande huizen en gebouwen is dit nu juist de grote uitdaging. Zonder label B of liefst A wordt het moeilijk om warme voeten te houden met behulp van de alternatieven voor aardgas of het moet waterstofgas zijn.
Is waterstof zaligmakend? En warmtepompen dan?
Het antwoord kent nuances. Zaligmakend is te zwaar uitgedrukt, maar een toonaangevende groep energie-experts, verenigd in de Waterstof Coalitie, adviseert om gaspijpen in de grond niet te snel te vervangen door stroomkabels. Deze coalitie heeft veel steun van zowel het bedrijfsleven als Greenpeace. En dat zegt wat. Het zijn ook de energienetbeheerders in de regio en de landelijk netbeheerder TenneT, die eveneens geloven dat waterstof deels aardgas kan vervangen in grote fabrieken en soms ook in huizen. Aan de productie van waterstof wordt echter door iedereen wel een voorwaarde gesteld: alleen waterstofgas dat via groene stroom wordt gemaakt is klimaatvriendelijk.
Hoogleraar Machiel Mulder van de Rijksuniversiteit Groningen, waarschuwde: “Als de kolencentrales dicht zijn, creëert een hausse aan warmtepompen alsnog een behoefte waarin, paradoxaal genoeg, juist door gascentrales zal moeten worden voorzien”. Warmtepompen werken immers op stroom.
Gouda op weg naar aardgasvrij
Goudse bestuurders leggen op 17 februari in de Goudse Schouwburg uit wat zij verstaan onder “Nieuwe energie voor onze stad”, zoals de kop op de verspreidde folder luidt. Toeval of niet, de eerder uitgebrachte ambitie om Gouda 10 jaar eerder dan Timmermans intentie aardgasvrij te maken, is niet op de folder herhaald. Wellicht door het voorgevoel dat het PBL (Planbureau voor de leefomgeving) er flink naast zit in de berekening van de aanpassingen van de woningen. Dit gaat eigenaren, corporaties en vastgoedeigenaren waarschijnlijk zo’n 40 tot 50 procent meer kosten dan door het PBL eerder had beraamd. 10 jaar eerder van het aardgas af, zoals diverse gemeenten, w.o. Gouda, graag willen zal door deze ontwikkeling nog minder realistisch worden. Dit is andere koek dan de vastberaden oproep destijds van Ed Nijpels, voorzitter van het Klimaatberaad, om de doorrekeningen van de planbureaus als feiten te gebruiken.
Het is interessant om tijdens de groene Goudse avond te vernemen hoe realistisch de gemeente Gouda de transitie nu van plan is aan te pakken, inclusief het verhoogde prijskaartje dat daar aangehangen moet gaan worden door de misrekening van het PBL.
07-01-2021 14:13